Sprawozdanie z X dorocznej konferencji
Europejskiej Federacji Narodowych Instytucji Językoznawczych
Budapeszt, 24–26 października 2012 r.
X doroczna statutowa konferencja Europejskiej Federacji Narodowych Instytucji Językoznawczych (EFNIL-u), poświęcona „Leksykalnym wyzwaniom w wielojęzykowej Europie” (Lexical Challenges in Multilingual Europe), odbyła się w dniach 24–26 października 2012 r. w Budapeszcie. Jej gospodarzem był Badawczy Instytut Językoznawstwa Węgierskiej Akademii Nauk (Magyar Tudományos Akadémia Nyelvtudományi Intézet). W konferencji uczestniczyły delegacje z niemal wszystkich (prócz Hiszpanii i Rumunii) państw członkowskich UE. Oprócz delegatów ogólnokrajowych instytucji językoznawczych z państw członkowskich UE w konferencji budapeszteńskiej uczestniczyli przedstawiciele instytucji językoznawczych będących „członkami stowarzyszonymi” EFNIL-u z trzech krajów spoza Unii Europejskiej: Chorwacji, Islandii i Norwegii.
Przedmiotem szczególnego zainteresowania konferencji miała być zgodnie z jej programowym dokumentem z jednej strony kwestia sposobów dostępu Europejczyków do informacji leksykalnej odnoszącej się do języka ojczystego i innych języków oraz z drugiej strony to, jak rządy, placówki językoznawcze, wydawnictwa i inne instytucje wiedzę o słownictwie tworzą i rozpowszechniają.
Obrady toczyły się częściowo we wspaniałym, dziewiętnastowiecznym, ogromnym pałacu Węgierskiej Akademii Nauk nad Dunajem, w niewielkiej odległości od historycznego gmachu parlamentu, częściowo zaś w hotelowym zapleczu konferencyjnym.
Powitalną sesję otworzył István Kenesei, dyrektor Instytutu Językoznawstwa Węgierskiej Akademii Nauk. W charakterze gospodarza uczestników konferencji witał (nawiasem mówiąc w pierwszym dniu obrad nieosobiście) prof. Tamás Nemeth, sekretarz generalny WAN. Dyrekcję Generalną ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej reprezentował na tegorocznej konferencji Claude Durand, szef wydziału Wielojęzyczności i Pomocy w Szkoleniu Tłumaczy UE. Towarzyszyli mu także wstępnymi wystąpieniami przedstawiciele dwóch instytucji pomocniczych wobec tego wydziału Komisji Europejskiej: Uwe Mohr jako przewodniczący Civil Society Platform na rzecz Multilingwalnej Europy oraz Georg Rehm jako przedstawiciel Meta-net czyli Network of Excellence Forging the Multilingual Europe Technology Alliance. Dopiero po nich zabrał głos założyciel i od początku przewodniczący EFNIL-u, prof. Gerard Stickel, który zadeklarował w imieniu naszej federacji chęć współpracy na rzecz wielojęzykowej Europy z wszystkimi instytucjami europejskimi. Nawiasem mówiąc, niedawno EFNIL został członkiem Civil Society Platform, wskutek czego członkowie EFNIL-u (w tym też i Rada Języka Polskiego) stali się pośrednio jej członkami. Prof. Stickel w swym wystąpieniu apelował do Komisji Europejskiej o wsparcie finansowe dla jedno- i dwujęzycznych słowników małych języków, które traktowane są po macoszemu przez komercyjne wydawnictwa.
Na program tegorocznej konferencji – podobnie jak w latach poprzednich – złożyły się trzy wykłady zaproszonych prelegentów w charakterze keynote speakers, dziesięć referatów przedstawicieli organizacji członkowskich EFNIL-u oraz dyskusja panelowa. W roli keynote speakers wystąpili: Patrick Hanks z Uniwersytetu w Wolverhampton (Nowoczesna leksykografia – rozwój, perspektywy i problemy), Gábor Prószéky z Katolickiego Uniwersytetu Pétera Pázmánya w Budapeszcie (Jak powinny wyglądać rzeczywiście elektroniczne słowniki XXI wieku?) oraz Willy Martin z Wolnego Uniwersytetu Amsterdamskiego (Holenderski przepis na słowniki dwujęzyczne).
Z krajowymi referatami wystąpili: Annette Klosa z Instytutu Języka Niemieckiego w Mannheimie (Niemiecka leksykografia dziś), John Simpson z Oxford English Dictionary (Sposoby dostępu do Oksfordzkiego słownika języka angielskiego), Pádraig Ó Mianáin z Rady Języka Irlandzkiego (Angielsko-irlandzki słownik online), Anna Dąbrowska i Walery Pisarek z Rady Języka Polskiego (Narodowy Korpus Języka Polskiego i „Wielki słownik języka polskiego” – dwa czołowe przedsięwzięcia współczesnego polskiego językoznawstwa), Cecylia Robustelli ze sławnej Akademii della Crusca (Czterechsetna rocznica Słownika Akademii), Adrienne Charmet-Alix z Vikimédia France (Rola partycypacyjnych przedsięwzięć sieciowych w leksykografii: Wiktionary), Guðrun Kvaran z Rady Języka Islandzkiego (Nowoczesna leksykografia w Islandii), Christian Mattsson z Językowej Rady Szwecji (Lexin – słowniki w 22 językach mniejszościowych), Arnfinn Muruvik Vonen z Językowej Rady Norwegii (Leksykografia w języku o dwóch pisanych normach na przykładzie norweskiego) i Margit Langemets z Instytutu Języka Estońskiego („Myśleć poza papierem” – przypadek Estonii).
Wszystkie referaty wygłoszone na budapeszteńskiej konferencji ukażą się drukiem – w większości wypadków w poszerzonej wersji – w pokonferencyjnym tomie w przyszłym roku.
W panelu moderowanym przez Tamása Váradiego udział wzięli: František Čermak z Instytutu Narodowego Korpusu Czeskiego, Gábor Prószéky, Urmas Sutrop z Instytutu Języka Estońskiego i Jolanta Zabarskaite z Instytutu Języka Litewskiego.
Popołudnie trzeciego dnia konferencji wypełniły obrady Zgromadzenia Ogólnego Federacji, które:
▪ przyjęło sprawozdanie z działań Komitetu Wykonawczego w minionym roku;
▪ dokonało drobnych zmian w statucie, potwierdzając prawa członków stowarzyszonych EFNIL-u z krajów niebędących członkami UE do udziału w głosowaniach z jednym głosem oraz precyzując podział obowiązków i kompetencji między Sekretariatem a skarbnikiem;
▪ zatwierdziło plan pracy Federacji na rok następny, uznając ELM i Efnilex za główne projekty badawcze EFNIL-u;
▪ postanowiło pozostawić składkę roczną w niezmienionej wysokości;
▪ zaaprobowało prowadzenie przez Komitet Wykonawczy rozmów z krajowymi instytucjami językoznawczymi w Czarnogórze, Macedonii, Serbii i Turcji, a więc krajach kandydujących do członkostwa Unii Europejskiej, w sprawie ich ewentualnego stowarzyszonego członkostwa EFNIL-u;
▪ zatwierdziło budżet na przyszły rok oraz
▪ z zadowoleniem przyjęło propozycję Instytutu Języka Litewskiego zorganizowania w roku 2013 XI konferencji EFNIL-u w Wilnie, wstępnie aprobując propozycję poświęcenia jej problematyce przekładów i tłumaczeń w wielojęzykowej Europie (Translation and interpretation in multilingual Europe).
Ponadto w związku z upływem kadencji władz wybranych na trzyletnią kadencję na konferencji w Dublinie w roku 2009 dokonano wyboru przewodniczącego Federacji i jego zastępcy oraz czworga członków Komitetu Wykonawczego. Na stanowiska przewodniczącego i zastępcy przewodniczącego zostali z braku kontrkandydatów zatwierdzeni przez aklamację wybrani przed trzema laty: prof. Gerard Stickel z Instytutu Języka Niemieckiego w Mannheimie jako przewodniczący oraz prof. Sabine Kirchmeier Andersen z Rady Języka Duńskiego; stanowiska pozostałych czterech członków Komitetu Wykonawczego zajęli w wyniku głosowania: Tamás Váradi z Instytutu Językoznawstwa Węgierskiej Akademii Nauk, Cecylia Robustelli z Accademii della Crusca, John Simpson z Oksfordzkiego słownika języka angielskiego oraz Guy Berg z Rady Języka Luksemburskiego. Sekretarz generalny Federacji nie jest wybierany przez Zgromadzenie Ogólne; wyznacza go przewodniczący spośród członków Komitetu Wykonawczego. Prof. Stickel niewątpliwie powierzy tę funkcję ponownie Tamásowi Váradiemu. Na zakończenie obrad Zgromadzenie Ogólne przyjęło Rezolucję w sprawie wyzwań leksykalnych w wielojęzykowej Europie. Polski przekład jej pełnego teksu załączamy do tego sprawozdania (zob. w: Inne).
Podczas konferencji w Budapeszcie kolportowany był tom dokumentujący dorobek londyńskiej konferencji z roku 2011, w którym zamieszczony został m.in. tekst Anny Dąbrowskiej Multilingual education in Poland. W tym tomie opublikowane zostały również prezentacje dwóch wieloletnich przedsięwzięć badawczych EFNIL-u: Efnilex (tworzenie dwujęzycznych słowników online) oraz ELM, czyli European Language Monitor (stale aktualizowane lingwometryczne opisy języków europejskich).
prof. dr hab. Anna Dąbrowska
prof. dr hab. Walery Pisarek
Kraków–Wrocław, 5 listopada 2012 r.