Kapituła tytułu „Ambasador Polszczyzny” powołana przez Prezydium Rady Języka Polskiego, obradująca pod przewodnictwem prof. dr. hab. Andrzeja Markowskiego, postanowiła nominować w poszczególnych kategoriach następujące osoby:
• Arcybiskup Tadeusz Gocłowski
Wieloletni metropolita gdański, od kilkudziesięciu lat zaangażowany w życie polityczne i społeczne, niejednokrotnie wypowiada się w mediach. Jego wystąpienia odznaczają się bardzo dobrą polszczyzną, jak również zwięzłością i prostotą, i także dzięki tym cechom zawsze sprzyjają porozumieniu społecznemu.
• Profesor Franciszek Ziejka
Historyk literatury, profesor i wieloletni rektor UJ, członek PAU, PEN-Clubu, były przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Doskonały wykładowca i charyzmatyczny mówca obdarzony wybitnym talentem oratorskim.
• Grażyna Wrońska-Walczak
Dziennikarka z ponad 40-letnim stażem, specjalizująca się w szeroko rozumianej problematyce kultury języka polskiego, autorka bardzo popularnego cyklu „Język na zakręcie”. Łącząc udatnie edukację językową z elementami zabawy, wywołuje niezmiennie bardzo żywą reakcję radiowego audytorium. Dzięki jej kompetencji językowej i niezwykłej aktywności słuchacze, a także dziennikarze radiowi, mogą zawsze liczyć na pomoc w posługiwaniu się polszczyzną.
2. Ambasador Polszczyzny w Piśmie:
• Jacek Fedorowicz
Popularny felietonista, autor wielu programów radiowych i telewizyjnych. Jego finezyjne językowo artykuły i felietony poruszają często problematykę kultury języka i sprawności porozumiewania się. Atrakcyjność językowa i wnikliwość obserwacji sprawiają, że teksty Jacka Fedorowicza wpływają na rozwój refleksji językowej polskiej inteligencji.
• Janusz Głowacki
Prozaik i dramaturg. Jego pisarstwo cieszy się niezmiennym zainteresowaniem kolejnych pokoleń Polaków. Janusz Głowacki ma niezwykłą umiejętność swobodnego posługiwania się różnymi stylami polszczyzny, co świadczy o jego wyjątkowej świadomości językowej.
• Profesor Andrzej Szczeklik
Lekarz, naukowiec, humanista, profesor UJ, pisarz, eseista. Dzięki walorom językowym jego twórczości poruszane w niej najtrudniejsze problemy egzystencjalne są przedstawiane w sposób prosty, a jednocześnie pełen wrażliwości i humanizmu.
3. Ambasador Polszczyzny poza Granicami Kraju:
• Profesor Yi Lijun
Tłumaczka i badaczka literatury polskiej, kierownik Katedry Języka Polskiego Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych. Przełożyła na chiński ponad 60 utworów literackich, wśród nich: „Pana Tadeusza”, „Dziady”, „Ferdydurke”, poezję Staffa, czy prozę Tokarczuk. Zredagowała kilkaset haseł o polskich pisarzach w chińskiej encyklopedii. Od lat kształci w Pekinie polonistów.
• Profesor Barbara Rzyski
Z zawodu fizyk nuklearny, z pasji i zamiłowania popularyzator polskiej historii, kultury i języka polskiego w Brazylii. Niezwykle zasłużona dla upowszechniania polszczyzny wśród młodego pokolenia. Założycielka nowej organizacji polonijnej „APOLEC-SP” oraz strony internetowej dla nauczycieli języka polskiego. Jej działalność przyczynia się do integracji brazylijskiej Polonii.
• Doktor Anna Barańczak
Wykładowca języka polskiego na Uniwersytecie Harvarda. Wykształciła i zainteresowała polszczyzną wielu studentów i doktorantów z całego świata. Zorganizowała w harvardzkim Center for European Studies kilkadziesiąt spotkań z wybitnymi Polakami, w tym z literaturoznawcami, pisarzami i krytykami. Zainspirowała swoich słuchaczy do przekładów polskiej poezji współczesnej.
4. Młody Ambasador Polszczyzny (dla osoby do 35 roku życia):
• Bartłomiej Chaciński
Dziennikarz, publicysta, od kilu lat zajmujący się współczesnym językiem młodzieżowym. Jest autorem wnikliwie napisanych i atrakcyjnych językowo słowników „młodej polszczyzny”. Jego publikacje świadczą o dużej świadomości językowej i umiejętności przekazania wiedzy o jednej z odmian polszczyzny.
• Jacek Dehnel
Poeta i prozaik, także tłumacz. Jego książki, zwłaszcza powieści, zyskały dużą popularność, także dzięki eleganckiej formie językowej, nawiązującej do najlepszych wzorów polszczyzny.
• Maciej Stuhr
Aktor teatralny, filmowy i kabaretowy. Jego kreacje, a także autorskie prezentacje kabaretowe, ukazują umiejętność świadomego i niezwykle sprawnego posługiwania się językiem (m.in. świadczą o tym tworzone przez niego parodie).
5. Ambasador Polszczyzny Regionalnej:
• Profesor Dorota Simonides
Profesor Uniwersytetu Opolskiego, folklorystka, badaczka kultury i języka Śląska. W swoich pracach od wielu lat ukazuje bogactwo folkloru słownego tego regionu. Dorota Simonides położyła wielkie zasługi dla upowszechniania wiedzy o kulturze, w tym o gwarze regionalnej.
• Juliusz Kubel
Poznański radiowiec i scenarzysta. Ma w dorobku kilka tysięcy felietonów, monologów, gawęd i słuchowisk pisanych gwarą poznańską. W Wielkopolsce jest jedną z najbardziej znanych postaci; zasłużony jako popularyzator miejscowej gwary, a także autorytet językowy w tym zakresie.
• Zespół „Trebunie Tutki”
Zespół folklorystyczny z Podhala. Teksty jego piosenek, pisane przez członków zespołu gwarą góralską, od kilkunastu lat są obecne w świadomości Polaków, słuchających licznych występów i nagrań tej grupy. Na podkreślenie zasługuje autentyzm gwary, którą autorzy umiejętnie przekazują nie tylko tradycyjne, ale i współczesne treści.
Jednocześnie Kapituła postanowiła przyznać tytuł Wielkiego Ambasadora Polszczyzny Tadeuszowi Konwickiemu, prześwietnemu pisarzowi, w uznaniu jego zasług dla polskiej literatury, a zwłaszcza dla ożywionej duchem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wrażliwości i świadomości językowej kilku pokoleń Polaków.
w kategorii „Ambasador Polszczyzny w Piśmie” profesorowi Andrzejowi Szczeklikowi
w kategorii „Ambasador Polszczyzny poza Granicami Kraju” doktor Annie Barańczak.
w kategorii „Młody Ambasador Polszczyzny” redaktorowi Bartłomiejowi Chacińskiemu
w kategorii „Ambasador Polszczyzny Regionalnej” profesor Dorocie Simonides.
Tytuł „Wielkiego Ambasadora Polszczyzny” przyznano Tadeuszowi Konwickiemu.
Honorowymi „Ambasadorami Polszczyzny” zostali: Jacek Dehnel, red. Jacek Fedorowicz, Janusz Głowacki, red. Juliusz Kubel, prof. Yi Lijun, prof. Barbara Rzyski, Maciej Stuhr, zespół „Trebunie Tutki”, red. Grażyna Wrońska-Walczak, prof. Franciszek Ziejka.
Ambasador Polszczyzny - regulamin
Prezydium Rady Języka Polskiego, będącej organem opiniodawczo-doradczym w sprawach używania języka polskiego, w trosce o nasz język ojczysty, a jednocześnie w przekonaniu, że propagowanie dobrych wzorców jest najskuteczniejszym środkiem upowszechniania wśród Polaków świadomości, iż nasz język ojczysty jest istotną wartością, którą należy kultywować i pielęgnować,
ustanawia tytuł „Ambasador Polszczyzny”.
Ambasador to w znaczeniu przenośnym propagator jakichś poglądów, obrońca czyichś interesów; to najwyższy rzecznik tego, co reprezentuje.
Tytuł „Ambasador Polszczyzny” jest przyznawany osobom lub instytucjom za wybitne zasługi w krzewieniu pięknej, poprawnej i etycznej polszczyzny. Krzewienie to wyraża się w sprawnym posługiwaniu się bardzo dobrym językiem polskim w działalności artystycznej, naukowej, publicystycznej, duszpasterskiej lub w każdej innej sferze życia publicznego. Ambasador Polszczyzny propaguje więc nasz język przez jego wzorcowe używanie w mowie lub piśmie.
Tytuł „Ambasador Polszczyzny” zakłada także to, że jego nosiciel przejawia stałą troskę o propagowanie dobrej polszczyzny. Kandydat do tego tytułu powinien więc uczestniczyć w przedsięwzięciach mających na celu promocję języka polskiego i kultury polskiej w kraju i zagranicą.
Tytuł „Ambasadora Polszczyzny” przyznaje Kapituła wyłoniona z członków Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN oraz osób spoza Rady, zaproszonych przez członków Prezydium RJP. Tytuł w zakresie „Ambasador Polszczyzny poza Granicami Kraju” przyznaje Marszałek Senatu RP, po konsultacjach z Kapitułą. Kapituła liczy 12 osób, w tym co najwyżej 3 osoby spoza RJP. Jeżeli tytuł byłby przyznawany cyklicznie, do Kapituły z głosem doradczym mają prawo wejść także nosiciele tytułu – laureaci z lat ubiegłych.
Przyznaje się tytuł „Ambasador Polszczyzny” w następujących kategoriach;
1. Ambasador Polszczyzny w Mowie;
2. Ambasador Polszczyzny w Piśmie;
3. Ambasador Polszczyzny poza Granicami Kraju;
4. Młody Ambasador Polszczyzny (dla osoby do 35 roku życia);
5. Ambasador Polszczyzny Regionalnej.
Kandydatów do tytułu ma prawo zgłosić członek RJP oraz członek każdej Komisji RJP. Jedna osoba może zgłosić po jednym kandydacie do tytułu w każdej z kategorii przewidzianych w regulaminie.
Kandydatury zgłasza się do 15 sierpnia. Kapituła rozpatruje je na posiedzeniach plenarnych we wrześniu i październiku.
Uroczyste ogłoszenie wyników i przyznanie tytułu następuje 10 listopada.
Jeżeli impreza nabierze charakteru cyklicznego, tytuł będzie przyznawany co dwa lata.
Osoby, którym zostaje przyznany tytuł „Ambasadora Polszczyzny” oprócz honorowego dyplomu i statuetki (lub medalu) otrzymują nagrodę finansową.
Instytucją wspomagającą przedsięwzięcie jest Senat Rzeczypospolitej Polskiej, jako najwyższy organ publiczny, którego jednym z zadań jest troska o rozwój kultury polskiej, a także wspieranie Polaków żyjących poza granicami kraju, i z którego inicjatywy rok 2006 był Rokiem Języka Polskiego.
Do przedsięwzięcia mogą się dołączać - jako sponsorzy, organizatorzy, wspomożyciele bądź w innym (określonym oddzielnie) charakterze - wszystkie te instytucje i organizacje, którym nie jest obojętne to, jakim językiem mówimy i piszemy, i jaką polszczyznę przekażemy naszym dzieciom i wnukom.