W lipcu 2021 r. nakładem wydawnictw PAN ukazała się publikacja „Polszczyzna w dobie cyfryzacji” pod red. dr Agaty Hąci, prof. Katarzyny Kłosińskiej i prof. Piotra Zbróga. Jest pokłosiem XII Forum Kultury Słowa, które odbyło się w Kielcach w 2019 roku. Autorzy tekstów zebranych w tomie podjęli się opisu różnorodnych zagadnień związanych z komunikowaniem w Sieci, przeanalizowali m.in. wpływ Internetu na język ogólny i specjalistyczny, omówili nowe zwyczaje komunikacyjne Polaków, wskazali na zwiększanie się roli aplikacji elektronicznych w kształtowaniu różnych gatunków wypowiedzi, także cyfrowych, oraz w procesie translacji. Opisali też sposoby postrzegania języka polskiego przez internautów oraz deklarowane postawy użytkowników wobec niego na podstawie obserwacji źródeł elektronicznych. Przybliżyli problemy cyfrowych zagrożeń oraz przedstawili programy do ich eliminowania, wykorzystujące analizy językowe. Omówili również kwestie dygitalizowania tekstów spoza Internetu, stanowiących źródła współczesnej wiedzy społecznej, a także cyfrowych korpusów oraz słowników. |
Na tom składają się artykuły opisujące wpływ nowych mediów na strukturę języka i na komunikację językową czy dyskurs społeczny (B. Skowronek, I. Loewe, M. Juza). Czytelnik znajdzie też teksty ukazujące sposoby uwewnętrzniania się emocji w Sieci oraz możliwości ich badania (M. Modzelewska i K. Węglarska, J. Mazurczak, M. Troszyński). Autorzy kolejnych artykułów (M. Filiciak, M. Herma) przedstawili wpływ mechanizmów filtrujących na komunikowanie się w Internecie oraz ukazali potencjał tkwiący w algorytmach służących do tworzenia przekładów. Dalsza grupa tekstów dotyczy funkcjonowania normy językowej w dobie cyfryzacji, stosunku Polaków do języka ojczystego oraz zagadnień związanych ze społecznościowymi formami wytwarzania, agregowania i upowszechniania wiedzy (K. Kłosińska, R. Zimny, E. Bendyk, P. Zbróg, A. Hącia). W kolejnej części tomu Czytelnik znajdzie artykuł ukazujący kod młodości – „młodomowę” (A. Wileczek) – oraz teksty odnoszące się do ludycznego wymiaru używania języka, obecnego w memach i grach komputerowych (P. Kubiński, I. Burkacka, B. Chaciński). Następnie omówione są perspektywy, które otwiera przed badaniem języka humanistyka cyfrowa (A. Pawłowski, W. Gruszczyński, M. Łaziński, A. Blikle i W. Staniszkis). Kolejna grupa tekstów dotyczy relacji między oralnością a piśmiennością we współczesnej komunikacji oraz kwestii związanych z hipertekstualnością i hipermedialnością (J. Warchala, R.W. Kluszczyński). Ostatni artykuł w tomie wskazuje na najważniejsze tendencje w sposobie komunikowania pomiędzy urzędem a obywatelem, spowodowane powstaniem e-administracji (J. Kowalczyk).
Ze Wstępu do publikacji
Zachęcamy do lektury: https://publikacje.pan.pl/dlibra/publication/137351
Zachęcamy do lektury publikacji „Nazwy własne w języku i społeczeństwie” pod red. prof. Mariusza Rutkowskiego i dr Agaty Hąci, która ukazała się nakładem wydawnictw Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w kwietniu 2021. Praca jest pokłosiem XI Forum Kultury Słowa, zorganizowanego w 2017 r. w Olsztynie przez Radę Języka Polskiego, Polską Akademię Nauk, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski oraz Fundację PRO.Pl. Monografia podzielona jest na trzy części. Otwiera ją rozdział szczególny pt. „Nazwy własne? A co to właściwie jest i do czego to służy?”, będący ostatnim oficjalnym tekstem naukowym prof. Walerego Pisarka. W kolejnym artykule pt. „Nazwy własne w sferze publicznej” prof. Mariusz Rutkowski i prof. Katarzyna Skowronek przedstawiają różne aspekty funkcjonowania nazw w dyskursie publicznym. W trzecim tekście prof. Andrzej Markowski, na podstawie korespondencji do RJP, omawia kwestię nietypowych imion nadawanych współcześnie dzieciom. Część pierwszą pracy zamyka rozprawa prof. Rocha Sulimy pt. „Imiona jako systemy aksjologiczne”. |
Drugą część publikacji otwiera artykuł prof. Andrzeja Czernego poświęcony problemowi polskich egzonimów w kontekście kartografii. W kolejnym artykule prof. Ewa Wolnicz-Pawłowska omawia problematykę standaryzacji nazw geograficznych. Dwa następne teksty – prof. Marii Biolik pt. „Polonizacja nazw miejscowych na Warmii i Mazurach po 1945 roku” oraz prof. Andrzeja Szmyta „Historia polonizacji nazw miejscowych na tzw. ziemiach odzyskanych po 1945 roku (na przykładzie Warmii i Mazur)” – poświęcono zagadnieniom polonizacji w świetle historycznym, społecznym i językoznawczym.
Trzecia część monografii zawiera artykuły poruszające szczegółowe zagadnienia związane ze współczesnymi tendencjami nazewniczymi. Ks. prof. Wiesław Przyczyna i prof. Kalina Wojciechowska przypatrują się nazwom własnym w domenie języka religijnego. Prof. Alina Naruszewicz-Duchlińska w pracy pt. „Nazwy blogów” przedstawia specyfikę onimii internetowej, zaś prof. Adam Siwiec dokonuje kulturowo-lingwistycznej interpretacji nazw własnych w przestrzeni miasta. O marketingowych strategiach nazewniczych, ujawniających się w nazwach inwestycji deweloperskich w Polsce, pisze prof. Renata Przybylska. Trzecią część pracy zamyka artykuł prof. Ewy Rudnickiej pt. „Mitologiczne nazwy własne jako źródło dawnych i nowych jednostek eponimicznych”.
Oprócz artykułów monografia zawiera zapisy głosów w dyskusji i sesji panelowych.
Opracowano na podstawie Wstępu
Komunikat Prezydium Rady Języka Polskiego w sprawie mowy mieszkańców Wilamowic
Prezydium Rady Języka Polskiego na posiedzeniu w dniu 1 czerwca 2021 roku gościło prof. Tomasza Wicherkiewicza, który przedstawił referat dotyczący mowy mieszkańców Wilamowic na tle ich kultury. W dyskusji zabrali głos wszyscy członkowie Prezydium, sprawa została bowiem uznana za niezwykle ważną. Prezydium RJP stoi na stanowisku, że kultura i mowa każdej społeczności mieszkającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinna być wspierana i chroniona, ponieważ wielokulturowość i wielojęzykowość jest wartością i bogactwem każdego kraju, także Polski. Należy doceniać i wspierać wysiłki obecnych mieszkańców Wilamowic, zmierzające do rewitalizacji mowy ich dziadów i pradziadów. Uznanie należy się także wszystkim naukowcom, dzięki którym mowa wilamowicka jest opisywana i badana, co wpływa na ocalenie jej od zapomnienia.
Rada Języka Polskiego – zgodnie z nazwą – ma w zakresie swojego działania problematykę dotyczącą języka polskiego. Nie oznacza to jednak, że obojętne jej są etnolekty występujące na terenie Rzeczpospolitej i będące mową części jej obywateli. Należy je uznać za wartość kulturową i chronić przed zanikiem. Rada Języka Polskiego będzie czyniła starania na rzecz upowszechniania wiedzy o językach zagrożonych. Nie można też zapominać, że Polska jest częścią Europy i świata, Polacy mieszkają również poza granicami kraju, stanowiąc mniejszość w innych krajach, i pragną, by ich mowa była szanowana i chroniona przez władze tych krajów. Należy więc praktykować to samo we własnym kraju wobec innych społeczności.
Prezydium RJP przypomina, że Rada Języka Polskiego może jedynie wydawać opinie, ewentualnie określać swoje stanowisko wobec jakiegoś problemu językowego, nie leży natomiast w zakresie jej kompetencji, określonych w „Ustawie z dn. 31 października 1999 r. o języku polskim”, wyrokowanie w jakichkolwiek kwestiach (poza sprawami ortografii i interpunkcji), zwłaszcza dotyczących zagadnień socjolingwistycznych.
1 VI 2021 r.
„Dwujęzyczność i wielojęzyczność jako wyzwanie społeczne, kulturowe i edukacyjne” to cykl zdalnych seminariów organizowany przez Zespół Języka Polskiego poza Granicami Kraju. Spotkania skupiają się wokół zjawiska dwujęzyczności i wielojęzyczności postrzeganych jako współczesne wyzwanie społeczne, kulturowe i edukacyjne. Szczegółowymi tematami prelekcji są zagadnienia związane ze zmianami zachodzącymi w polskim społeczeństwie w związku z narastającymi procesami migracyjnymi (np. interkomprehensja w odniesieniu do Słowian przebywających w Polsce), kształtowaniem tożsamości językowo-kulturowej osób dwu- i wielojęzycznych oraz coraz częściej dostrzegalnymi trudnościami edukacyjnymi dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracyjnym. W ciągu 2021 roku 4 zaproszonych prelegentów (3 z Polski i 1 z zagranicy, w tym specjaliści od dwujęzyczności polsko-niemieckiej i trójjęzyczności polsko-ukraińsko-rosyjskiej) omówi różne aspekty bilingwizmu i metodologiczne podstawy prowadzonych przez siebie badań. W prelekcjach wezmą udział m.in. członkowie Zespołu Języka Polskiego poza Granicami Kraju (reprezentanci znaczących ośrodków akademickich w Polsce) oraz studenci i doktoranci, zainteresowani poruszaną tematyką.
Pierwsze seminarium pt. „Trójjęzyczność ukraińsko-rosyjsko-polska” odbyło się 19 kwietnia 2021 roku za pośrednictwem platformy Zoom. Prelegentem był dr Pavlo Levchuk (Instytut Slawistyki PAN), a ekspertami prof. Orysia Demska, prof. dr hab. Władysław Miodunka, prof. UMK dr hab. Michał Głuszkowski. Zachęcamy do zapoznania się z materiałami ze spotkania.
Tegoroczna debata z okazji z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego odbyła się w dniu poprzedzającym jego święto – 20 lutego. Z powodu pandemii koronawirusa dyskusje zostały przeniesione do przestrzeni wirtualnej. Spotkanie, którego hasło przewodnie brzmiało „Język w kryzysie”, podzielono na trzy 45-minutowe panele dyskusyjne: „Odpowiedzialność za słowo”, „Porozumienie między pokoleniami” oraz „Koronawirus w języku”. W pierwszej części prof. Andrzej Markowski, dr Katarzyna Kasia i Kuba Strzyczkowski rozmawiali o tym, czym jest współcześnie odpowiedzialność za słowo: na czym ona polega i czy chodzi tylko o rzetelność wypowiedzi? W jakim stopniu odpowiedzialność za słowa wiąże się z odpowiedzialnością za czyny, które mogą one spowodować? Uczestnicy drugiego panelu – prof. Jerzy Bralczyk, dr Antonina Doroszewska oraz red. Bartłomiej Chaciński – szukali odpowiedzi na pytania o bariery językowe, które utrudniają międzypokoleniowe porozumienie. W trzeciej części o tym, jak pandemia wpłynęła na leksykę, semantykę i pragmatykę polszczyzny, rozmawiali prof. Marek Łaziński, prof. Michał Rusinek i prof. Dorota Piontek. Paneliści przyglądali się temu, w jaki sposób doświadczenia pandemii, strachu czy samotności odzwierciedlają się w najnowszym słownictwie i praktykach komunikacyjnych. Zastanawiali się również nad rolą języka w pandemii i nad tym, czy wzbogacił się on w ciągu ostatnich miesięcy, czy raczej zubożał. |
Organizatorami debaty była Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN oraz Miasto Poznań. Transmisję na żywo można było obejrzeć na profilu społecznościowym UM Poznania, na kanale Youtube UM Poznania oraz na antenie Wielkopolskiej Telewizji Kablowej.
Link do nagrania debaty:
https://drive.google.com/file/
Template for J! 3.5 by Mateusz P