21 lutego w Pałacu Prezydenckim już po raz trzeci odbyła się debata z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego. Tym razem eksperci i zaproszeni goście zmierzyli się z zagadnieniem „Co nam zostało z zaginionych słów?”
i podjęli próbę odpowiedzi na następujące pytania:
a) Zmiany językowe a jego bogactwo. Czy zanikanie słów świadczy o ubożeniu języka?
b) Związek między zmianami w leksyce a życiem społeczeństwa. Dlaczego słowa zanikają? Z jakich potrzeb użytkowników języka wynika zanik wyrazów? Czy są okresy w polszczyźnie, kiedy słownictwo zmieniało się najszybciej?
c) Zmiany w leksyce (zanikanie słów) a nasze przeżywanie świata. Czy zmiany nazw wartości oraz antywartości powodują zmiany w systemach aksjologicznych? Czy za zmianami form etykietalnych idą zmiany w postrzeganiu relacji między ludźmi?
d) Słowa jako łączniki między pokoleniami. Czy dałoby się odtworzyć „uniwersalny słownik wszystkich pokoleń Polaków”?
e) Języki małych ojczyzn – gwary. Dlaczego zanika leksyka gwarowa?
f) Życie języka a emocje jego użytkowników. Czym należy tłumaczyć to, że „ożywianie” dawnych słów wzbudza w użytkownikach języka duże emocje?
g) „Ocalanie” zaginionych słów. Z czego wynika potrzeba utrwalania słów, którym grozi wyginięcie? O projektach: „Wspólny mianownik”, „Ludzki język łódzki”, www.100lattemu.pl.
Debatę poprowadziła dr hab. Katarzyna Kłosińska, sekretarz Rady Języka Polskiego.
Jako referenci zabrali głos:
- prof. dr hab. Stanisław Dubisz (UW, RJP), Słowa zaginione w epoce staropolskiej
- dr hab., prof. UW Radosław Pawelec (UW), Wokół dawnych nazw antywartości
- prof. dr hab. Andrzej Markowski (UW, RJP), XIX i XX wiek – bliskie czy dalekie?
- dr hab. Kazimierz Sikora (UJ), Żywot słów gwarowych
- dr hab. Katarzyna Kłosińska (UW, RJP), Efemerydy słowne ostatniego 25-lecia.
W roli ekspertów wystąpili:
- Anna Błaszkiewicz (Stowarzyszenie Dziennikarzy i Dokumentalistów „Koncentrat”)
- prof. dr hab. Jerzy Bralczyk (UW, RJP)
- dr Krystyna Długosz-Kurczab (UW)
- dr hab., prof. SWPS Włodzimierz Gruszczyński (SWPS, IJP PAN)
- dr Ewelina Kwapień (UW)
- Hubert Lisowski (portal www.100lattemu.pl)
- Anna Łagodzińska (Muzeum Miasta Łodzi)
- prof. Kazimierz Ożóg (UR, RJP)
- dr hab., prof. UAM Anna Piotrowicz (UAM)
- dr hab., prof. UAM Małgorzata Witaszek-Samborska (UAM)
21 lutego również, o godzinie 19.00, odbyła się w Teatrze Polskim w Warszawie uroczysta Gala Języka Ojczystego, podczas której wręczono Profesorowi Janowi Miodkowi medal „Zasłużony dla Polszczyzny”, ustanowiony w 2012 roku przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.
Część artystyczną gali rozpoczęła napisana specjalnie na tę okazję piosenka „Wesele”, inspirowana dramatem Stanisława Wyspiańskiego. Najciekawsze fragmenty musicali oczarowały publiczność bogactwem języka „Chłopów”, „Ziemi obiecanej”, „Lalki”, „Ferdydurke”, „Operetki”, „Balu w operze” i „Dzienników gwiazdowych”. Zostały w nie wplecione oryginalne i stylizowane fragmenty „Wesela” Wyspiańskiego. A wykonali je: Magdalena Kumorek, Kamilla Baar, Emilia Komarnicka, Barbara Kurdej-Szatan, Barbara Melzer, Jacek Koman, Mirosław Zbrojewicz, Tomasz Ziętek i Krzysztof Wakuliński oraz zaproszone do współpracy zespoły teatralne z całej Polski. Widowisko wyreżyserował Wojciech Kościelniak.
Gala została zorganizowana w ramach kampanii Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ojczysty – dodaj do ulubionych”, pod honorowym patronatem Prezydenta RP, której organizatorami są Narodowe Centrum Kultury i Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.
Transmisja Gali Języka Ojczystego – zapraszamy do oglądania!
Zdjęcia z Gali Języka Ojczystego – zapraszamy do oglądania!