XII posiedzenie Komisji
Protokół XII posiedzenia
Komisji Języka Religijnego Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
Posiedzenie Komisji Języka Religijnego i Koła Współpracowników Komisji odbyło się 22.11.2007 w sali Domu Rekolekcyjno-Formacyjnego przy ul. Dewajtis 3 w Warszawie.
Obecni członkowie Komisji (w porządku alfabetycznym): dr K. Czarnecka, mgr K. Gołębiowski, ks. dr P. Holc, dr J. Koleff-Pracka, dr D. Kozaryn, dr hab. S. Koziara prof. AP, dr E. Kucharska-Dreiss, dr M. Makuchowska, dr I. Pałucka-Czerniak, dr hab. R. Przybylska prof. UJ, dr hab. W. Przyczyna prof. PAT, dr hab. K. Skowronek, ks. dr J. Tofiluk, prof. dr hab. E. Umińska-Tytoń, prof. dr hab. M. Wojtak, dr hab. D. Zdunkiewicz-Jedynak.
Nieobecni członkowie Komisji (w porządku alfabetycznym): dr hab. B. Matuszczyk prof. KUL (nieobecność usprawiedliwiona), ks. dr hab. P. Mazanka prof. UKSW (nieobecność usprawiedliwiona), prof. dr hab. S. Mikołajczak (nieobecność usprawiedliwiona), dr A. Sieradzka-Mruk (nieobecność usprawiedliwiona).
Obecni kandydaci na członków Koła Współpracowników Komisji (w porządku alfabetycznym): dr P. Binek, dr A. Czesak, mgr M. Dalgiewicz, mgr A. Grzelińska, ks. dr A. Kalbarczyk, dr J. Kamieniecki, ks. dr Z. Krzyszowski, dr hab. G. Kubski, dr B. Kułak, dr M. Nowak, dr hab. Z. Pasek prof. AGH, ks. dr S. Płusa, mgr I. Rutkowska, dr M. Rybka, dr J. Sławek, ks. dr H. Sławiński, dr hab. J. Sobczykowa prof. UŚ, dr J. Szarlej, ks. dr L. Szewczyk, s. dr A. Walulik, dr I. Winiarska-Górska, dr E. Woźniak.
Nieobecni kandydaci na członków Koła Współpracowników Komisji (w porządku alfabetycznym): mgr A. Gomola (nieobecność usprawiedliwiona), dr A. Kominek (nieobecność usprawiedliwiona), dr W. Kudyba, dr K. Leszczyńska, ks. dr T. Lewandowski (nieobecność usprawiedliwiona), dr M. Madejowa (nieobecność usprawiedliwiona), dr E. Nadolska-Mętel (nieobecność usprawiedliwiona), dr A. Różyło, dr K. Zagórska.
Posiedzeniu przewodniczył ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT.
Na początku zebrania obecni chwilą ciszy uczcili pamięć zmarłej dr hab. Bożeny Szczepińskiej prof. UG.
Następnie przewodniczący poinformował zebranych, iż w Wydawnictwie Diecezji Tarnowskiej Biblos ukazała się drukiem długo oczekiwana Bibliografia języka religijnego 1945–2005 pod red. Marzeny Makuchowskiej. Bibliografia ukazała się jako tom 4. serii wydawniczej Teolingwistyka. Przewodniczący zaapelował o rozreklamowanie publikacji w środowiskach uczelnianych i dziennikarskich oraz zapowiedział, że Bibliografia zostanie opublikowana także w formie elektronicznej bazy danych, która będzie na bieżąco aktualizowana. Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT przypomniał ponadto, że do nabycia jest jeszcze tom 2. i 3. serii Teolingwistyka: Serfując po internecie autorstwa Doroty Zdunkiewicz-Jedynak i Świat słowa Jana Pawła II oprac. przez Martę Dalgiewicz. W przygotowaniu znajdują się następujące prace zbiorowe:
– o języku katechezy szkolnej (referaty wygłoszone na konferencji w Głogowie w 2005 r.),
– o polszczyźnie biblijnej (referaty wygłoszone na konferencji w Gródku w 2006 r.),
– o funkcjach języka religijnego (referaty wygłoszone na konferencji w Rychwałdzie w 2003 r.)
oraz monografia Elżbiety Kucharskiej-Dreiss i Elżbiety Umińskiej-Tytoń o sposobach zwracania się do osób duchownych w Polsce. W tym kontekście przewodniczący wspomniał o możliwościach promowania publikacji teolingwistycznych w siedzibie Sekretariatu Episkopatu Polski, a prof. dr hab. E. Umińska-Tytoń zwróciła uwagę na konieczność dalszego upowszechniania Zasad pisowni słownictwa religijnego (= tom 1. serii Teolingwistyka), jako że informacja o pojawieniu się tego opracowania na rynku wydawniczym najwyraźniej nie dotarła jeszcze do wszystkich zainteresowanych środowisk. Z kolei dr M. Makuchowska podziękowała wszystkim, którzy uczestniczyli w gromadzeniu danych do Bibliografii, i przedstawiła zasady korzystania z tej publikacji. Jednocześnie dr M. Makuchowska poprosiła o systematyczne nadsyłanie danych bibliograficznych prac, które ukazały się po 2005 roku, tak aby można było sprawnie i na bieżąco aktualizować bazę danych. Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT nadmienił, że istnieje już oprogramowanie niezbędne do opublikowania Bibliografii w formie elektronicznej i trwają konsultacje w sprawie wyboru serwera, na którym dane zostaną umieszczone. Na zakończenie tego punktu obrad przewodniczący raz jeszcze podziękował dr M. Makuchowskiej za wielki trud włożony w opracowanie Bibliografii.
W następnej części obrad prof. dr hab. Andrzej Markowski, przewodniczący Rady Języka Polskiego, wręczył nominacje na członków Komisji Języka Religijnego na kadencję 2007–2010. Przewodniczący RJP podkreślił jednocześnie, że KJR należy do najsprawniej pracujących Komisji Rady Języka Polskiego. Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT poinformował zebranych o ustanowieniu członkostwa honorowego Komisji Języka Religijnego, które przyznane zostało prof. dr hab. Irenie Bajerowej i prof. dr. hab. Marianowi Kucale – byłym członkom KRJ i wybitnym naukowcom, zasłużonym dla rozwoju badań nad polskim językiem religijnym.
Kolejnym punktem posiedzenia była prezentacja kandydatów na członków Koła Współpracowników KJR w kadencji 2007–2010 (łącznie 31 przedstawicieli różnych środowisk naukowych w Polsce). Po zakończeniu prezentacji listę kandydatów poddano pod głosowanie, w którym uczestniczyło 17 osób (16 członków KJR i przewodniczący RJP). Wszyscy kandydaci zostali jednogłośnie przyjęci w skład Koła Współpracowników (17 głosów „za”, 0 głosów „przeciw”, 0 wstrzymujących się od głosu). Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT podsumował, iż aktualnie KJR liczy 20 członków regularnych i dwóch honorowych, do Koła Współpracowników KJR należy zaś 31 dalszych badaczy, zgłębiających różne aspekty języka religijnego. Gwoli ścisłości ksiądz przewodniczący wymienił nazwiska tych członków minionej kadencji, którzy z różnych powodów zrezygnowali z dalszego udziału w pracach Komisji i Koła oraz podał nazwiska członków nowo wybranych. Przewodniczący zebrania przypomniał także skład Zarządu KJR na rozpoczynającą się kadencję: ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT – przewodniczący KJR, dr hab. R. Przybylska prof. UJ – wiceprzewodnicząca, dr A. Sieradzka-Mruk – sekretarz.
W dalszej części posiedzenia powrócono do omawiania spraw wydawniczych. Dr hab. S. Koziara prof. AP przedstawił stan prac nad publikacją poświęconą polszczyźnie biblijnej (konferencja w Gródku w 2006 r.) oraz wyraził radość z faktu, że tom udało się wzbogacić o dodatkowe wartościowe teksty, w tym aneks będący dyskusją nad tłumaczeniem Biblii paulińskiej. Jak poinformował dr hab. S. Koziara prof. AP, artykuły po recenzjach wydawniczych poddawane są obecnie ujednoliceniom redakcyjnym. Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT dodał, że zrecenzowane zostały już także teksty tomu zbiorowego poświęconego językowi katechezy szkolnej (konferencja w Głogowie w 2005 r.), i z uznaniem wypowiedział się na temat poziomu naukowego prac publikowanych w serii Teolingwistyka. Przy tej okazji ksiądz przewodniczący zwrócił uwagę na przychylność i kooperatywność wydawnictwa Biblos, w którym seria się ukazuje. Wydawnictwo w całości finansuje poszczególne tomy, ponosząc tym samym pełne ryzyko gospodarcze.
Przedmiotem kolejnej części obrad były planowane konferencje i przedsięwzięcia badawcze. Dr M. Rybka zaprosiła zebranych do udziału w kolejnej już (czwartej) konferencji z cyklu Język religijny dawniej i dziś, która odbędzie się w Poznaniu w dniach 15–17 września 2008 r. i będzie poświęcona pamięci kard. S. Wyszyńskiego i kard. A. Hlonda. Jednocześnie dr M. Rybka powiadomiła, że prace redakcyjne nad tomem zbiorowym z poprzedniej konferencji z tego cyklu (Poznań 2006) dobiegają końca i książka na początku 2008 roku ukaże się drukiem. Następnie ustalono, że najbliższa konferencja naukowa RJP odbędzie się w drugiej połowie września 2009 r. Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT zwrócił się do obecnych z prośbą o zgłaszanie propozycji zagadnień, które mogłyby stanowić temat ramowy tejże konferencji. Ponadto ksiądz przewodniczący zapoznał zgromadzonych z wynikami dyktanda z zasad pisowni słownictwa religijnego, jakie przedstawiciele KJR przeprowadzili podczas I Krakowskich Targów Książki Katolickiej (maj 2007). Przewodniczący w dużym skrócie zrelacjonował także debatę na temat zasad pisowni słownictwa religijnego, w której podczas Targów uczestniczyli pracownicy wydawnictw, w szczególności adiustorzy i korektorzy. Red. K. Gołębiowski po raz kolejny (biorąc pod uwagę wcześniejsze posiedzenia KJR) wrócił do problematycznej kwestii tłumaczenia obcojęzycznych terminów, charakterystycznych dla różnych Kościołów i religii, na język polski. W odpowiedzi na zgłoszony dezyderat postanowiono, że na następnym posiedzeniu Komisji zostanie powołany mały zespół badaczy, który szczegółowo zajmie się tym zagadnieniem.
Przedostatnim punktem obrad było omówienie spraw organizacyjnych związanych z rozpoczynającą się w tym samym dniu i w tym samym ośrodku, w którym obradowała Komisja, konferencją naukową Dyskurs religijny w mediach. Ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT zaapelował do członków KJR i Koła Współpracowników o rozpoznanie w poszczególnych środowiskach, kto (oprócz widniejących w programie konferencji referentów) zajmuje się badaniem dyskursu religijnego w mediach. Wystąpienia konferencyjne nie obejmują bowiem wszystkich mediów i aspektów dyskursu, stąd zamieszczenie w planowanym tomie dodatkowych tekstów mogłoby znacznie poszerzyć spektrum analizowanych zagadnień.
Na zakończenie posiedzenia ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT złożył gratulacje tym człokom Komisji i Koła, którzy w ostatnim czasie zdobyli awanse naukowe, szczególnie stopień dr hab. (dr hab. B. Matuszczyk prof. KUL, dr hab. Z. Pasek prof. AGH, dr hab. K. Skowronek i dr hab. D. Zdunkiewicz-Jedynak).
Protokołowała Elżbieta Kucharska-Dreiss
Warszawa, 06.12.2007