Książka Doroty Zdunkiewicz-Jedynak „Surfując po Internecie w poszukiwaniu Boga” ukazała się w nakładem tarnowskiego wydawnictwa „Biblos” w serii Teolingwistyka pod red. o. prof. W. Przyczyny. Przedmiotem badań autorki są internetowe nauki rekolekcyjne, religijne świadectwa i modlitwy, religijne dyskusje. Materiałem źródłowym opracowania są polskie katolickie portale formacyjne, dostępne na przykład pod adresami: www.mateusz.pl, www.opoka.org.pl, www.katolik.pl, www.angelus.pl, www.kerygma.pl, www.adonai.pl, czy też portale o podobnym charakterze adresowane do młodzieży: www.apostol.jezus.pl, www.bosko.pl, www.jezus.hg.pl. Dopełniają ten materiał wypowiedzi o funkcji religijnej ze stron prywatnych (np. www.wiktor.alleluja.pl, www.ludwiczek.alleluja.pl, www.pawlowski.dk, www.libiszewski.pl, www.jezuici.pl/remi). |
Przedmiotem badań objęte zostały przede wszystkim teksty, które ukazały w sieci w latach 2000–2004, a w szerszej perspektywie – jako tło badawcze – od 1996 roku, kiedy to w maju tego właśnie roku ruszył pierwszy katolicki serwis internetowy Mateusz. Ostatecznie więc czytelnik tej rozprawy znajdzie odwołania do tekstów w zakresie chronologicznym obejmującym 8 lat przełomu wieków XX i XXI.
W podjętych rozważaniach autorka zadaje pytania: Co tradycyjne formy wypowiedzi łączy z wtórnymi, związanymi z odmiennym systemem komunikacji, a co je dzieli? Jak kształtują się relacje między gatunkami tradycyjnymi i hipergatunkami? W jakiej wzajemnej wobec siebie relacji pozostają? Na ile można mówić o ich tożsamości, czy może raczej te drugie stanowią gatunki nowe, osobne w stosunku do tradycyjnych? Co decyduje o tożsamości gatunków religijnych i nadaje wypowiedziom w sieci status gatunków religijnych?
Poszukiwania odpowiedzi na tak postawione pytania składają się na treść książki. Kontekst teoretyczny dla podjętych przez autorkę badań stanowią przede wszystkim publikacje dotyczące genologii, z drugiej zaś – opracowania z zakresu komunikacji w Internecie oraz opracowania powstałe na gruncie teologii, dotyczące teologii komunikacji drogą internetową oraz wykorzystania sieci jako miejsca obecności nauczania Kościoła katolickiego. Stojąc zasadniczo w swoich badaniach na gruncie językoznawczym, autorka stara się sytuować kwestie nowej formy komunikacji religijnej w perspektywie: komunikacyjnej (z uwzględnieniem tła kulturowego), genologicznej i tekstologicznej. W duchu współczesnej genologii lingwistycznej dąży do tego, by przedstawione analizy miały charakter zintegrowany, by łączyły ponadto punkt widzenia językoznawcy z perspektywą teologiczną. Zauważalne są także w opisie zebranego przez nią materiału odwołania do innych dyscyplin humanistyki: literaturoznawstwa, teologii, filozofii. Kontekst najszerszy wyznaczają przywołane w opracowaniu idee tzw. nowej ewangelizacji.
Całość problematyki została przedstawiona w siedmiu rozdziałach. Trzon rozprawy stanowią rozdziały od czwartego do siódmego. Na ich treść składają się analizy gatunkowe. Każdemu z gatunków poświęcony jest osobny rozdział – skomponowany tak, że zakresy podejmowanych zagadnień są dla poszczególnych gatunków analogiczne (od nazwy gatunkowej i jej słownikowej, a następnie teologicznej definicji, poprzez historię gatunku tradycyjnego, do podstawowych wyznaczników morfologicznych, pragmatycznych i stylistycznych gatunku w Internecie).
Książkę dopełnia Słowniczek terminów internetowych. Może on być pomocny czytelnikowi mniej wprawnie poruszającemu się po problematyce komunikacji internetowej. Publikację zamyka Bibliografia prac przywoływanych w opracowaniu oraz Rejestr stron internetowych, stanowiących źródło opracowania. Integralną częścią książki jest Aneks zawierający wydruki wybranych głównych stron portali internetowych, do których czytelnik znajdzie odwołania w tekście rozprawy, oraz wybrany materiał przykładowy. Materiał egzemplifikacyjny wpleciony jest też w tok wywodu.
Książka podejmuje na gruncie językoznawstwa nową problematykę. Wśród licznych bowiem prac językoznawczych poświęconych z jednej strony komunikacji internetowej, z drugiej komunikacji religijnej, brakuje takich, które odnosiłyby się bezpośrednio do komunikacji religijnej w sieci. Na temat gatunków religijnych powstało wprawdzie w Polsce już wiele prac, nie ma jednak lingwistycznych opracowań z zakresu religijnej genologii internetowej. Nowa forma komunikacji religijnej – za pośrednictwem Internetu – była opisywana dotychczas przede wszystkim przez teologów. Przez lingwistów jest jeszcze nierozpoznana. Jej rozpoznanie tymczasem stanowi potrzebę, nie tylko z powodów czysto poznawczych, lecz także praktycznych – może być pomocne w praktyce formowania stylu nowej ewangelizacji. Książka adresowana jest go genologów, językoznawców, zajmujących się komunikacją religijną oraz komunikacją internetową. Wśród czytelników znajdą się zapewne i praktycy działań ewangelizacyjnych prowadzonych za pośrednictwem mediów.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Książka ukazała się nakładem wydawnictwa BIBLOS, można ją nabyć u wydawcy:
Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS
plac Katedralny 6, 33-100 Tarnów
tel. 14 621 27 77
e-mail: