Kraków, 15 VI 2016 r.
Protokół XXVI posiedzenia Zespołu Języka Religijnego
Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
Posiedzenie odbyło się 9 VI 2016 r. w Krakowie. Spośród członków Zespołu obecnych było 14 osób, nieobecnych 11 osób.
Obecni członkowie Zespołu (w porządku alfabetycznym): dr hab. K. Czarnecka, red. K. Gołębiowski, ks. dr P. Holc, prof. dr hab. S. Koziara, dr hab. E. Kucharska-Dreiss, dr hab. M. Makuchowska, ks. dr hab. P. Mazanka, prof. UKSW, prof. dr hab. Z. Pasek, ks. prof. dr hab. W. Przyczyna, dr A. Sieradzka-Mruk, dr hab. K. Skowronek, prof. AGH, dr hab. K. Wojciechowska, prof. ChAT, prof. dr hab. M. Wojtak, dr hab. E. Woźniak, prof. UŁ.
Nieobecni członkowie Zespołu (w porządku alfabetycznym): prof. dr hab. S. Mikołajczak, dr I. Pałucka-Czerniak, prof. dr hab. R. Przybylska, dr hab. M. Rybka, ks. dr hab. H. Sławiński, prof. UPJPII, prof. dr hab. J. Sobczykowa, prof. dr hab. H. Synowiec, ks. dr J. Tofiluk, prof. ChAT, prof. dr hab. E. Umińska-Tytoń, dr I. Winiarska-Górska, dr hab. D. Zdunkiewicz-Jedynak, prof. UW. Nieobecność dr hab. D. Kozaryn, prof. US, dr I. Pałuckiej-Czerniak, prof. dr hab. R. Przybylskiej, dr hab. M. Rybki, ks. dr. hab. H. Sławińskiego, prof. UPJPII, prof. dr hab. J. Sobczykowej, prof. dr hab. H. Synowiec, ks. dr. J. Tofiluka, prof. ChAT, prof. dr hab. E. Umińskiej-Tytoń, dr hab. D. Zdunkiewicz-Jedynak, prof. UW była usprawiedliwiona.
Obecni członkowie Koła Współpracowników Zespołu Języka Religijnego (w porządku alfabetycznym): dr R. Bizior, dr B. Drabik-Frączek, dr hab. A. Kominek, prof. UJK, dr hab. G. Kubski, dr M. Malinowski, dr hab. M. Nowak-Barcińska, dr I. Rutkowska, mgr I. Skrobak, mgr E. Stachura, dr hab. J. Szarlej, ks. dr hab.Leszek Szewczyk, dr U. Wieczorek, dr K. Zagórska, dr A. Załazińska, dr E. Zmuda.
Zebranie rozpoczęło się od powitania obecnych, a szczególnie nowych członków Koła Współpracowników. W ramach komunikatów ks. przewodniczący W. Przyczyna omówił przebieg V Dyktanda Pokutnego w Poznaniu (15 III 2016), które tym razem tematycznie powiązano z rocznicą chrztu Polski. Jak się okazało, żaden z uczestników nie zrobił mniej niż pięć błędów.
Następny komunikat dotyczył utworzenia się w RJP Zespołu Etyki Słowa. Utworzono także kilka podzespołów, w tym podzespół zajmujący się językiem w Kościele. W skład wspomnianego podzespołu weszło również kilku członków Zespołu Języka Religijnego. Ksiądz przewodniczący wyraził opinię, że język religijny z istoty swej wymaga uwzględnienia aspektu etycznego, zatem zadania obu zespołów w pewnej mierze są tożsame. Z tego powodu przewodniczący podjął starania, aby zrezygnowano w Zespole Etyki Słowa z odrębnego podzespołu zajmującego się językiem w Kościele.
Nawiązując do działalności Komisji Języka Religijnego przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, ks. przewodniczący powiadomił zebranych o licznych zgłoszeniach na kongres slawistów w Belgradzie (2018 r.), w tym zgłoszeniach członków Zespołu, a także wielu innych badaczy m.in. z Ukrainy i Rosji.
Ks. prof. W. Przyczyna omówił również przebieg starań o powołanie Muzeum Języka Polskiego, np. prowadzenie rozmów z różnymi instytucjami. Poinformował także, że ukazało się nowe wydanie „Wielkiego słownika ortograficznego” z uzupełnieniami dotyczącymi m.in. słownictwa religijnego. W przyszłości słownik będzie się ukazywał wyłącznie w wersji internetowej. Kolejny komunikat dotyczył prac Kościoła prawosławnego w Polsce nad zasadami pisowni w języku religijnym tego wyznania.
Następnie zebrani jednogłośnie przyjęli protokół poprzedniego posiedzenia.
Kolejnym punktem obrad był stan przygotowań do poznańskiej sesji naukowej z cyklu „Język religijny dawniej i dziś” (22-24 IX 2016). Poruszono m.in. kwestię liczby zgłoszeń i starań o dofinansowanie. Motywem przewodnim współorganizowanej przez Zespół konferencji będzie rocznica 1050 lat chrześcijaństwa w Polsce, co nie wyklucza innych tematów w szerokim interdyscyplinarnym ujęciu, zgodnie z dotychczasową tradycją sesji poznańskich.
Następnie odbyła się dyskusja na temat kierunków działań Zespołu. Przewodniczący poruszył kwestię, czy powinno się kontynuować badania nad poszczególnymi gatunkami religijnymi czy raczej reagować na pojawiające się aktualne kwestie religijno-społeczne. Zebrani, podając argumenty na rzecz każdej z tych opcji, opowiadali się raczej za ich połączeniem, podawano też przykłady problemów, którymi Zespół mógłby się zająć. Dyskusja nie została jednak rozstrzygnięta jednoznacznie i zagadnienie to zapewne będzie przedmiotem dalszych rozważań.
W kolejnej części zebrania obecni przedstawili relację z działalności członków i współpracowników Zespołu związanej z językiem religijnym (dr hab. K. Wojciechowska, prof. ChAT, dr hab. J. Szarlej, dr I Rutkowska, mgr E. Stachura). Zrelacjonowano przebieg konferencji i innych spotkań naukowych poświęconych m.in. tłumaczeniom Biblii, wzajemnym relacjom kaznodziejstwa i literatury pięknej, ważnym postaciom Kościoła (jak Jan Paweł II, św. Faustyna Kowalska, bł. Ludwika Teresa de Montaignac de Chauvance).
Zebrani mieli też możność zapoznania się z niedawno wydanymi publikacjami, jak drugi tom pracy zbiorowej „W kręgu dawnej polszczyzny” (red. M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda), w którym trzecią część artykułów poświęcono językowi religijnemu, monografiami A. Pawlikowskiej „Zróżnicowanie leksykalno-stylistyczne dyskursów wyznaniowych na materiale polskich tekstów ewangelickich, katolickich i prawosławnych” i A. Sieradzkiej-Mruk „Radość i nadzieja, smutek i trwoga w nabożeństwie drogi krzyżowej. Wybrane aspekty ewolucji dyskursu religijnego w XX wieku na przykładzie leksyki dotyczącej uczuć”, jak również pracami zbiorowymi „Polityka na ambonie?” (red. W. Przyczyna i L. Szewczyk) oraz „Logopedia artystyczna” (red. B. Kamińska, S. Milewski). Wspomniano również o innych publikacjach, w tym zagranicznych, a także o wydaniu nowego tomu przekładu ekumenicznego Biblii.
Omawiając sprawy wydawnicze, ks. przewodniczący poinformował o pracach redakcyjnych nad kolejnymi tomami serii „Teolingwistyka”. Zapowiedział również kontynuację „Bibliografii języka religijnego” w wersji elektronicznej (koordynatorem jest dr hab. M. Makuchowska). Obecnie trwają prace nad oprogramowaniem.
Na zakończenie wysłuchano referatu dr hab. E. Kucharskiej-Dreiss pt. „Jean-Pierre van Noppen (Belgia) i David Crystal (Wielka Brytania) o teolingwistyce: bilans i perspektywy”.
Protokołowała dr Agnieszka Sieradzka-Mruk