Sprawozdanie z działalności Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w roku 2007
I. SKŁAD RJP na dzień 31 grudnia 2007 r.: liczba członków − 36, liczba członków prezydium – 9, liczba członków honorowych – 3 (prof. dr hab. Irena Bajerowa, Tadeusz Konwicki, prof. dr hab. Marian Kucała).
Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński (językoznawstwo), prof. dr hab. Andrzej Jacek Blikle (informatyka), red. Krystyna Bochenek (publicystyka), Jacek Bocheński (literatura), prof. dr hab. Jerzy Bralczyk (językoznawstwo) – wiceprzewodniczący, prof. dr hab. Stefan Chwin (historia literatury), prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa (językoznawstwo), prof. dr hab. Anna Dąbrowska (językoznawstwo), prof. dr hab. med. Jan Doroszewski (medycyna) – członek prezydium, prof. dr hab. Bogusław Dunaj (językoznawstwo), prof. dr hab. Jacek Fisiak, czł. koresp. PAN (językoznawstwo), prof. dr hab. Stanisław Gajda (językoznawstwo), prof. dr hab. Michał Głowiński, czł. rzecz. PAN (teoria literatury), dr Katarzyna Kłosińska (językoznawstwo) – sekretarz prezydium, prof. dr hab. Julian Kornhauser (historia literatury) – wiceprzewodniczący, prof. dr hab. Zenon Leszczyński (językoznawstwo), prof. dr hab. Andrzej Markowski (językoznawstwo) – przewodniczący, prof. dr hab. Jan Miodek (językoznawstwo), prof. dr hab. Jerzy Pelc (semiotyka), prof. dr hab. Walery Pisarek (językoznawstwo) – Honorowy Przewodniczący, prof. dr hab. Krystyna Pisarkowa (językoznawstwo), prof. dr hab. Jerzy Podracki (językoznawstwo), prof. dr hab. Edward Polański (językoznawstwo), prof. dr hab. Kazimierz Polański, czł. rzecz. PAN (językoznawstwo), ks. prof. dr hab. Wiesław Przyczyna (teologia) – członek prezydium, prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (językoznawstwo), Jerzy Radziwiłłowicz (teatr), prof. dr hab. Halina Satkiewicz (językoznawstwo), prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska (psychologia), prof. dr hab. Roch Sulima (kulturoznawstwo), prof. dr hab. Helena Synowiec (językoznawstwo, oświata), prof. dr hab. Janusz Tazbir, czł. rzecz. PAN (historia), red. Małgorzata Tułowiecka (radio), prof. dr hab. Janusz Zakrzewski, czł. rzecz. PAN (fizyka) – członek prezydium, prof. dr hab. Tadeusz Zgółka (językoznawstwo), prof. dr hab. Maciej Zieliński (prawo) – członek prezydium.
II. DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACYJNA
1. Zebrania plenarne
a) XXIV posiedzenie plenarne RJP (4 IV 2007 r.) − najważniejsze sprawy:
2. Posiedzenia prezydium
a) 26 XI 2007 r. − najważniejsze sprawy:
3. Struktura Rady − działalność komisji
a) Komisja Języka Religijnego:
III. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA
1. Konferencje i działalność upowszechnieniowa
a) Dyskusje naukowe – por. p. II.1;
b) Konferencje naukowe współorganizowane przez komisje RJP – por. p. II.3;
c) Inicjatywy RJP w działalności upowszechnieniowej i promującej naukę (audycje i programy w radiu i telewizji, udział w festiwalach nauki itp.):
IV. DZIAŁALNOŚĆ EKSPERCKA, OPINIE I KONSULTACJE
1. Działalność ekspercka i konsultacyjna dla urzędów i organów państwowych:
II. DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACYJNA
1. Zebrania plenarne
a) XXIV posiedzenie plenarne RJP (4 IV 2007 r.) − najważniejsze sprawy:
- wybór kierownictwa i uzupełnienie składu Rady Języka Polskiego na kadencję 2007-2010; przewodniczącym Rady na nową kadencję został prof. A. Markowski, wiceprzewodniczącymi: prof. prof. J. Bralczyk i J. Kornhauser, sekretarzem – dr K. Kłosińska; w skład Rady weszli: prof. R. Sulima, prof. K. Skarżyńska, prof. S. Chwin, prof. B. Dunaj, red. M. Tułowiecka;
- powołanie komisji Rady – postanowiono zwrócić się do Prezydium PAN o powołanie 7 dotychczas działających komisji (Komisji Dydaktycznej, Komisji Języka Prawnego, Komisji Języka Religijnego, Komisji Terminologii Informatycznej, Komisji Języka Medycznego, Komisji Kultury Żywego Słowa, Komisji Ortograficzno-Onomastycznej) oraz 1 nowej (Komisji Języka w Mediach);
- informacja o pracach nad „Sprawozdaniem o stanie ochrony języka polskiego za lata 2005-2006” dla Sejmu i Senatu RP;
- informacja o planach dotyczących VII Forum Kultury Słowa;
- wręczenie nominacji na członków prezydium RJP (wręczał Prezes PAN prof. Michał Kleiber);
- debata nt. brutalizacji języka publicznego – wystąpienia prof. dr. hab. Jerzego Bralczyka, prof. dr hab. Krystyny Skarżyńskiej, prof. dr. hab. Tadeusza Zgółki; dyskusja;
- informacja o VII Forum Kultury Słowa;
- informacja o „Sprawozdaniu o stanie ochrony języka polskiego za lata 2005-2006”;
- powołanie komisji Rady;
- propozycja powołania honorowych członków RJP;
- zatwierdzenie komisji RJP;
- „Dwugłos w sprawie kultury języka dziś” – referat dr E. Rudnickiej i prof. A. Markowskiego; dyskusja;
- przyjęcie sprawozdania z uczestnictwa przedstawicieli RJP w konferencji EFNIL (European Federation of National Institutions for Language) – Ryga, 12-13 XI 2007 r.;
- informacja o powołaniu prof. W. Pisarka na stanowisko Przewodniczącego Komitetu Narodowego PAN ds. Współpracy z EFNIL;
- informacja o „Sprawozdaniu o stanie ochrony języka polskiego za lata 2005-2006”;
- informacja o VII Forum Kultury Słowa;
- sprawozdanie z działalności komisji RJP (tu także sprawozdanie z konferencji Komisji Języka Religijnego „Dyskurs religijny w mediach”);
- informacja o rozpoczęciu w Akademii Medycznej w Warszawie zajęć z problematyki komunikacji lekarza z pacjentem.
2. Posiedzenia prezydium
a) 26 XI 2007 r. − najważniejsze sprawy:
- informacja o powołaniu prof. W. Pisarka na stanowisko przewodniczącego Komitetu Narodowego PAN ds. Współpracy z EFNIL;
- obowiązki administracyjne w Radzie – wniosek o stworzenie etatu administracyjnego;
- przygotowania do VII Forum Kultury Słowa;
- negatywna recenzja podręcznika do języka polskiego z serii „To lubię”;
- informacja o broszurze „Język polski”.
3. Struktura Rady − działalność komisji
a) Komisja Języka Religijnego:
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- jedno zebranie KJR – podczas konferencji „Dyskurs religijny w mediach”, która się odbyła 22-24 XI 2007 r. w Warszawie;
- wydanie publikacji „Świat słowa Jana Pawła II. Refleksje – wspomnienia – opinie”, oprac. M. Dalgiewicz (Teolingwistyka);
- kontynuacja prac nad zestawem godności i wzorów sposobów zwracania się do dostojników kościelnych różnych Kościołów, nie tylko Kościoła Rzymskokatolickiego (roboczy tytuł: „Sposoby zwracania się do osób duchownych w Polsce”);
- kontynuacja prac nad bibliografią języka religijnego;
- odpowiedzi na bieżące pytania dotyczące języka religijnego;
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- dwa zebrania KD: 26 II 2007 r. i 3 XII 2007 r.;
- 26 II 2007 r.: sprawozdanie z działalności członków Komisji Dydaktycznej w Roku Języka Polskiego (konferencje naukowe, publikacje, prelekcje dla szkół, konkursy językowe i ortograficzne itp.); przyjęcie stanowiska KD RJP wobec raportu ekspertów Unii Europejskiej w sprawie nauczania języków obcych i języka ojczystego w Polsce; dyskusja nad projektem standardów kształcenia nauczycieli; ocena egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku 2006; omówienie dostrzeżonych problemów (m.in. wulgaryzacja i brutalizacja wypowiedzi pisemnych uczniów); omówienie Raportu CKE na temat egzaminów maturalnych; sprawy bieżące; wnioski z dyskusji na tym posiedzeniu zostały przedstawione CKE i MEN;
- 3 XII 2007 r.: dyskusja nad problemem wulgaryzacji języka, zwłaszcza języka młodych ludzi – referat prof. J. Kowalikowej, dyskusja; sprawy bieżące (m.in. recenzje podręcznika z serii „To lubię”);
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- odpowiedzi na bieżące pytania dotyczące terminologii informatycznej;
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- złożenie do druku tomu pokonferencyjnego „Językowe, psychologiczne i etyczne aspekty komunikacji lekarza z pacjentem”, powstałego po wspólnej sesji Komisji oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Unii Onkologii i Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (Warszawa, 29 XI 2006 r.);
- aktywna współpraca ze środowiskiem medycznym, która doprowadziła do rozpoczęcia w Akademii Medycznej w Warszawie zajęć z problematyki komunikacji lekarza z pacjentem;
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- jedno zebranie KOO − 12 I 2007 r.: przedstawienie uwag do „Wielkiego słownika ortograficznego PWN”; dyskusja nad postacią ortograficzną nazw geograficznych umieszczanych w słownikach ortograficznych oraz współpracą środowiska językoznawczego ze środowiskiem geograficznym;
- odpowiedzi na liczne bieżące pytania dotyczące kwestii ortograficznych i onomastycznych;
- wybór nowego przewodniczącego − prof. J. Podrackiego;
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- upowszechnianie zasad dykcji, poprawnej wymowy i emisji głosu w środowiskach zainteresowanych (aktorzy, szkoły aktorskie, dziennikarze (zwłaszcza radia i telewizji));
- współpraca z mediami elektronicznymi, specjalistami z zakresu fonetyki i akustyki;
- powołanie nowego składu Komisji na kadencję 2007-2010;
- współpraca z senacką Komisją Kultury i Środków Przekazu w zakresie poprawy jakości języka dokumentów prawnych;
- odpowiedzi na bieżące listy.
III. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA
1. Konferencje i działalność upowszechnieniowa
a) Dyskusje naukowe – por. p. II.1;
b) Konferencje naukowe współorganizowane przez komisje RJP – por. p. II.3;
c) Inicjatywy RJP w działalności upowszechnieniowej i promującej naukę (audycje i programy w radiu i telewizji, udział w festiwalach nauki itp.):
- obchody Roku Języka Polskiego (uczestnictwu Rady w obchodach Roku – także w roku 2007 – został poświęcony raport cząstkowy „Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego za lata 2005-2006” dla Sejmu i Senatu RP);
- opublikowanie w 20 językach UE broszury „Język polski” (wydawnictwo dofinansowane m.in. przez Polską Akademię Nauk);
- patronat merytoryczny RJP nad dwiema seriami językoznawczymi publikacji w wydawnictwie TRIO;
- patronat honorowy RJP nad Konkursem Ładnego Pisania.
IV. DZIAŁALNOŚĆ EKSPERCKA, OPINIE I KONSULTACJE
1. Działalność ekspercka i konsultacyjna dla urzędów i organów państwowych:
- „Sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego za lata 2005-2006”;
- ciągłe konsultacje w sprawie pisowni nazw obiektów geograficznych (dla Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP).
2. Opinie i konsultacje (oprócz wymienionych w p. 1.): ogólna liczba − 150.
V. DZIAŁALNOŚĆ WYDAWNICZA
1. Wydawnictwa zwarte
- broszura „Język polski” – por. p. III.1;
- „Polszczyzna publiczna początku XXI w.”, red. E. Wolańska.
2. Biuletyny informacyjne
- „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN”: nr 2(19)/2006, nr 1(20)/2007 i nr 2(21)/2007.
VI. AKTYWNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA
a) Udział przedstawicieli RJP w konferencji Europejskiej Federacji Narodowych Instytucji na rzecz Języka (European Federation of National Institutions for Language; EFNIL), Ryga, 12-13 XI 2007 r.; Rada od 2006 r. jest pełnoprawnym członkiem EFNIL;
b) Radzie Języka Polskiego decyzją Prezydium PAN po raz drugi powierzono funkcję Komitetu Narodowego ds. Współpracy z EFNIL, a prof. W. Pisarkowi – funkcję przewodniczącego tego komitetu.
VII. AKTYWNOŚĆ KRAJOWA
a) Stała współpraca z organami centralnymi: Sejmem i Senatem RP, MKiDN, MSWiA – przygotowywanie opinii i ekspertyz;
b) Rozstrzyganie wątpliwości urzędów stanu cywilnego w sprawie nadawania nietypowych imion;
c) Współpraca z Towarzystwem Kultury Języka, Towarzystwem Naukowym Warszawskim, Polską Unią Onkologii, uniwersytetami (szczegóły – por. p. II).