Historia Ogólnopolskiego Konkursu Ortograficznego DYKTANDO sięga roku 1987. Konkurs ten zapoczątkował swoistą modę na ortografię i stał się jednym z większych wydarzeń edukacyjno-kulturowych Polsce, w którym do 2017 roku wzięło udział ponad 53 tys. miłośników polskiej ortografii z całego kraju.
Pierwsze dyktando konkursowe zabrzmiało na antenie Radia Katowice i Programu III Polskiego Radia dzięki organizatorom i pomysłodawcom konkursu – dziennikarzom – Krystynie Bochenek i Piotrowi Karmańskiemu.
Początkowo konkursowe zmagania odbywały się corocznie, a od 2012 co dwa lata.
Do 2003 roku organizatorem wydarzenia było Radio Katowice (dzisiaj jeden z patronów medialnych konkursu). Od 2006 roku Ogólnopolskie Dyktando organizowane było przez Instytucję Kultury „Estradę Śląską” (do Dyktanda Mistrzów w 2010), potem przez Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek (2012, 2014), a obecnie przez Katowice Miasto Ogrodów – Instytucję Kultury im. Krystyny Bochenek (2016).
Dyktando Mistrzów 2010, fot. Danuta Krzyżyk
Miejscem rywalizacji było najpierw studio koncertowe Radia Katowice, a następnie sala koncertowa Centrum Kultury w Katowicach (późniejsza nazwa: Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek, dzisiaj: Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. K. Bochenek), w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego (finał), w katowickim Spodku (2003, 2006). DYKTANDO transmitowane jest przez Polskie Radio i/lub Telewizję Polską.
W jury konkursu zasiadali i zasiadają wybitni językoznawcy: prof. Irena Bajerowa, prof. Antonina Grybosiowa, prof. Danuta Jodłowska-Wesołowska, dr Grażyna Majkowska, prof. Jerzy Bralczyk, prof. Jerzy Dunaj, prof. Andrzej Markowski, prof. Jerzy Podracki, prof. Edward Polański, ks. prof. Wiesław Przyczyna, prof. Artur Sandauer. Od samego początku konkursu jury przewodniczył, zmarły w 2017 roku, prof. Walery Pisarek.
Partnerem Ogólnopolskiego Dyktanda jest Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, także Uniwersytet Śląski, PWN, a po roku 2010 Fundacja im. Krystyny Bochenek.
Konkursowi głównemu często towarzyszą dyktanda przeznaczone dla określonych grup społecznych lub zawodowych. Pierwszy raz dodatkowy konkurs odbył się podczas szóstej edycji DYKTANDA, w 1993 roku. Zaproszono wówczas redaktorów naczelnych gazet i czasopism. W następnych edycjach Dyktanda udział wzięli politycy, dziennikarze telewizyjni i radiowi, muzycy, aktorzy.
Warunki rywalizacji precyzyjnie określa regulamin konkursu, który jest przy okazji kolejnej edycji aktualizowany. W regulaminie między innymi podana jest informacja o słowniku ortograficznym (wydaniu słownika), na podstawie którego będzie układany tekst dyktanda.
Konkurs ten od lat cieszy się niesłabnącą popularnością. Wywołuje emocje zarówno w uczestnikach klasówki, jak i w jej obserwatorach, jurorach, także osobach sprawdzających konkursowe prace.
Na podstawie: D. Krzyżyk, Ogólnopolski Konkurs Ortograficzny DYKTANDO i jego rola w rozbudzaniu zainteresowań językowych Polaków oraz w propagowaniu wzorców poprawnej pisowni. Rys historyczny [w:] Katowice jako ośrodek nauki i kultury w XX i XXI wieku. Redakcja A. Barciak. Seria: „Katowice – historia i współczesność”, t. 3 (17). Muzeum Historii Katowic. Katowice 2018, s. 219–230.
Archiwalne teksty dyktand (pisownia niektórych wyrazów i wyrażeń może być niezgodna z obowiązującymi obecnie przepisami ortograficznymi)
DYKTANDO 1987 (prof. Antonina Grybosiowa)
DYKTANDO 1988 (prof. Antonina Grybosiowa)
DYKTANDO 1989 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 1990 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 1993 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 1994 (prof. Danuta Jodłowska-Wesołowska)
DYKTANDO 1996 (prof. Jerzy Bralczyk)
DYKTANDO 1999 (prof. Jerzy Podracki)
DYKTANDO 2001 (prof. Bogusław Dunaj)
DYKTANDO 2003 (prof. Walery Pisarek)
DYKTANDO 2003 dla dzieci i młodzieży (prof. Edward Polański)
DYKTANDO 2006 w Roku Języka Polskiego (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 2006 dla uczestników do lat 16 (prof. Edward Polański)
DYKTANDO 2007 (Renata Żemojcin)
DYKTANDO 2009 (prof. Andrzej Markowski i prof. Jerzy Bralczyk)
DYKTANDO ARCYMISTRZÓW 2010 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 2012 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 2014 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 2016 (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 2018 (prof. Andrzej Markowski)
PRÓBNE DYKTANDO 2020 ONLINE (prof. Danuta Krzyżyk)
DYKTANDO 2020 ONLINE (prof. Andrzej Markowski)
DYKTANDO 2022 (prof. Katarzyna Kłosińska)
„Instruktarz dla dyktandowicza” prof. Walerego Pisarka
Zapraszamy do udziału w kolejnych edycjach Dyktanda. Regulamin oraz formularze zgłoszeniowe znajdują się na stronie wydarzenia: http://dyktando.info.pl/.