Warszawa 19.02.2024
Polacy oceniają, że świetnie mówią po polsku.
I co trzeci z nas pokłócił się kiedyś o kwestie językowe
TU można pobrać wyniki sondażu i komentarze
Co byśmy sobie postawili z polskiego? 45% z nas uważa, że język polski to najtrudniejszy język świata. – Nawet jeśli język polski uważamy za najtrudniejszy język świata, to sobie samym wystawiamy z jego znajomości najczęściej powyżej czwórki – mówi profesor Ewa Kołodziejek (US). Tak wynika z sondażu zrealizowanego w styczniu na panelu Ariadna na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie. Średnio 20% Polaków wystawiłoby sobie ze znajomości języka polskiego szóstkę, 38% piątkę, a 30% czwórkę. Jest wśród nas też parę procent świadomych swoich niedociągnięć – 10% wystawiłoby sobie ocenę poniżej czwórki. 7% – trójkę, 2% – dwójkę, a 1% – jedynkę.
Ponad 1/3 Polaków pokłóciła się kiedyś o kwestie językowe…
38% Polaków przyznaje, że kiedyś pokłóciło się z kimś o kwestie językowe.
– Kłócimy się, ale sprawdzamy. Ponad 90% Polaków, kiedy ma wątpliwości językowe, stara się coś z tym zrobić i sprawdza: głównie w wyszukiwarce, w słownikach internetowych. 1/5 używa jeszcze słowników papierowych. A tylko 8 proc. respondentów deklaruje, że nie doskwiera im stan niewiedzy językowej i w ogóle nie szukają informacji, gdy mają wątpliwości tego typu – mówi dr hab. Aneta Załazińska (UJ).
– Częściej utarczki o kwestie językowe toczy młode pokolenie – w grupie 18-24 lata to aż 57%. Bo też temu pokoleniu zależy bardziej na feminatywach i wyrażeniach neutralnych. Wraz z wiekiem ten odsetek spada. U osób powyżej 55 lat to tylko – a może wciąż – 32 %. Czyli co trzeci Polak walczył kiedyś o to, jak się mówi albo pisze. – Różnimy się choćby w tym, czy powinno się używać żeńskich nazw zawodów – mówi dr hab. Jacek Wasilewski (UW). – Kłócimy się przy tym głównie z rodziną i znajomymi, dużo rzadziej w sieci. I częściej kłócą się kobiety – one zresztą wystawiły sobie w badaniu lepsze oceny z polskiego. Więcej szóstek przyznały sobie kobiety (23%) niż mężczyźni (16%). Zapewne słusznie.
– Okazuje się jednak, że Polacy nie przepadają za nowymi formami, i to bez względu na to, czy mieszkają na wsi czy w wielkim mieście: dla 31% Polaków są one nieakceptowalne – mówi prof. UAM Barbara Sobczak. Bardziej przychylne feminatywom są kobiety niż mężczyźni, zwłaszcza kobiety młode, między 18 a 24 rokiem życia.
Polszczyzna – nowoczesna czy raczej tradycyjna?
– Język polski kojarzy się nam zdecydowanie częściej z tradycją niż z nowoczesnością. Można to interpretować jako swoisty konserwatyzm, a przynajmniej brak wiary w to, że polszczyzna jest językiem przydatnym do opisu współczesności. Druga ścieżka interpretacyjna kazałaby w tym jednoznacznym wyniku widzieć wpływ szkoły, która uczy patrzenia na język polski jako uświęconą tradycję – mówi red. Bartek Chaciński, dziennikarz „Polityki” pisujący o nowych słowach. – Taka „tradycja” opisywałaby tu pewien pozytywny stan, który nowoczesność i przemiany języka mogą przerwać, naruszyć.
Gdzie się najładniej mówi po polsku?
– Najładniej, zdaniem Polek i Polaków, po polsku mówi się w teatrze, co zapewne większości z nas nie dziwi. W ogóle bardziej Polki i Polacy doceniają piękno języka mówionego, bo na drugim miejscu na tej liście znalazło się radio, na które jednak wskazują przede wszystkim osoby starsze. Język osób najbliższych zajął natomiast ostatnie miejsce na podium. Jest piękniejszy nawet od języka w telewizji – konstatuje prof. Paweł Nowak (UMCS). – Za szkołami i uczelniami znalazły się w tym zestawieniu kościół i urzędy, które od długiego już czasu są albo były krytykowane za zły język, zwłaszcza w aspekcie estetycznym.
Czy polski jest najtrudniejszym językiem świata? Ogólnie lubimy nasz język. Podoba się nam w nim to, że „ączy” i „szumi”. I że “szeleści”. – podsumowuje prof. Ewa Kołodziejek (US). 80% z badanych lubi specyficzne brzmienie polskiego. Nawet dla ortografii – tej szkolnej zmory – mamy dużo przyjaznych uczuć. 68 % procent ankietowanych osób lubi „kropeczki” i „kreseczki” odróżniające „ó” od „u0, a 66% „ż” od „rz.
Jeśli chcą Państwo wiedzieć:
1) Z kim najczęściej kłócisz się o kwestie językowe?
2) Które z popularnych feminatywów, czyli żeńskich nazw zawodów i funkcji, są akceptowalne?
3) Gdzie jeszcze szukamy informacji, jeśli mamy wątpliwości językowe?
4) Gdzie można usłyszeć tak ładny język polski, że z przyjemnością się go słucha?
5) Czy lubimy nasze charakterystyczne „ó” i „u” oraz „ż” i „rz”, a także „h” i „ch”?
6) Jakiemu odsetkowi badanych język polski kojarzy się z nowoczesnością, a jakiemu z tradycją?
TU można pobrać wyniki sondażu i komentarze.
Eksperci Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN i autorzy sondażu:
red. Bartłomiej Chaciński (
prof. Ewa Kołodziejek (
prof. Paweł Nowak (
prof. UAM dr hab. Barbara Sobczak (
dr hab. Jacek Wasilewski (
prof. UJ dr hab. Aneta Załazińska (