Z ogromnym smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci
profesora Macieja Zielińskiego
członka Rady Języka Polskiego w latach 1999–2020, członka Prezydium RJP (2003–2020), wiceprzewodniczącego Rady (2011–2018).
Profesor Maciej Zieliński był teoretykiem prawa, absolwentem i długoletnim pracownikiem Uniwersytetu Adama Mickiewicza, a przez ostatnie trzy i pół dekady – także wykładowcą Uniwersytetu Szczecińskiego. Przez Uniwersytet Łódzki został uhonorowany doktoratem honoris causa. Jego praca badawcza skupiała się na wykładni prawa – jako wybitny specjalista w tej dziedzinie wszedł w skład Zespołu do spraw Przygotowania Ostatecznej Redakcji Projektu Konstytucji.
Jako niestrudzony propagator współpracy prawników z językoznawcami przyczynił się do powstania, w ramach RJP, integrującego oba środowiska Zespołu Języka Prawnego, której przez wiele lat był przewodniczącym. Od lat głosił potrzebę edukacji prawnej Polaków oraz edukacji językowej prawników. Dzięki Jego osobistemu zaangażowaniu do programu studiów na niektórych wydziałach prawa i administracji wprowadzono zajęcia z kultury języka polskiego. Od lat zabiegał także o to, by, w ramach edukacji szkolnej propagować wiedzę o języku prawnym będącą elementem kształtowania świadomości prawnej obywateli.
Będzie nam brakowało szczerej życzliwości, którą wszystkich otaczał, i przenikliwej mądrości, którą cechowały się Jego wypowiedzi.
Członkowie Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
Prof. Maciej Zieliński był nie tylko jej członkiem, ale także przez ostatnich kilka kadencji wiceprzewodniczącym prezydium, a także założycielem i przewodniczącym Zespołu Języka Prawnego. Jest to Zespół skupiający najwybitniejszych badaczy i popularyzatorów języka prawnego. Zasługą Profesora było nie tylko kierowanie nim, ale uczynienie z niego jednego z najważniejszych zespołów realizujących statutowe zadania Rady.
Jako badacz i nauczyciel akademicki kontynuował tradycje polskiej szkoły prawników o zainteresowaniach daleko wykraczających poza tradycyjne dziedziny nauk o państwie i prawie. Wyrósł w poznańskim środowisku teoretyków tej miary, co Kazimierz Ajdukiewicz, Czesław Znamierowski czy Zygmunt Ziembiński. To oni wychowali specjalistę zainteresowanego filozofią, zwłaszcza etyką, ekonomią i socjologią, a nade wszystko logiką stosowaną zwaną przez K. Ajdukiewicza pragmatyczną. A potem on wychowywał w tym duchu swoich uczniów i następców, zrazu w Poznaniu, a jednocześnie w Szczecinie.
Ta rozległość zainteresowań imponowała nam, członkom Rady Języka Polskiego, a jemu ułatwiała funkcjonowanie w jej ramach jako tego, do którego zawsze mogliśmy się zwrócić z pytaniami o stosowność tego, co mówimy lub piszemy, a zwłaszcza o to, czy jest to wystarczająco precyzyjne i czy wyklucza niepożądane interpretacje – nie tylko prawne. Wspominamy go także jako tego, który przestrzegał nas przed mieszaniem porządków stylistycznych: języka potocznego, prawniczego i prawnego.
Jednym z jego fundamentalnych osiągnięć jest tekst obecnie obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej. Przez cały czas przygotowywania tego tekstu Profesor czuwał nad tym, aby był to dokument godny rangi najwyższego źródła prawa w demokratycznej Polsce. Oczywiście będziemy się starali w ramach Rady kontynuować tę rolę, jaką nauczył nas realizować Profesor Maciej Zieliński. Ale łatwo nam bez niego nie będzie, zwłaszcza kiedy będziemy widzieli, że w salach posiedzeń w Pałacu Staszica jego tradycyjne miejsce jest puste.
Tadeusz Zgółka
Od 16 marca do odwołania biuro Rady Języka Polskiego pracuje zdalnie. Bardzo prosimy o kontakt mailowy:
W przeddzień Międzynarodowego Dnia Jezyka Ojczystego po raz czwarty w Poznaniu odbyła się debata językowa, w tym roku poświęcona zagadnieniu dyskryminacji i stereotypizacji za pomocą języka. Jako paneliści w dyskusji wzięli udział: Jacek Dehnel, prof. Danuta Krzyżyk, prof. Inga Iwasiów oraz dr Margaret Ohia-Nowak. Moderatorką debaty była prof. Ewa Kołodziejek. Dyskusje koncentrowały się wokół mechanizmów językowego wykluczania ze względu na płeć, orientację seksualną, pochodzenie etniczne, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność. Towarzyszyły im refleksje na temat niewłaściwego pojmowania kategorii „obcości” i „swojskości” oraz tego, w jaki sposób manifestuje się ono w różnych sferach języka – fonetycznej, gramatycznej czy leksykalnej. Ważnym punktem wydarzenia była inauguracja kampanii społecznej RJP „Ty mówisz – ja czuję. Dobre słowo – lepszy świat”, której celem jest aktywna edukacja na temat etyki słowa i tym samym przeciwdziałanie przemocy werbalnej w różnych przestrzeniach społecznych.
Organizatorami debaty był Urząd Miasta Poznania, Centrum Kultury Zamek oraz Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN.
Zapraszamy do obejrzenia relacji z debaty dostepnej na Facebooku UM Poznania: https://www.facebook.com/Poznan/videos/201622384288807/.
fot. CK ZAMEK
Warszawa, 20 lutego 2020 r.
![]() |
Słowa mają wielką moc – mogą sprawić, że ktoś przeżywa radość albo cierpienie; że świat jest przyjazny albo wrogi; że się szanujemy albo sobą gardzimy. Wszystko zaczyna się od słów. Chcielibyśmy, by refleksja nad tym towarzyszyła wszystkim nam w codziennym życiu – i tym prywatnym, i tym publicznym. Chcielibyśmy, by ludzie pamiętali o tym, że od tego, jakich słów używamy, zależy to, jak wygląda nasz świat. Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN zainicjowała kampanię społeczną „Ty mówisz – ja czuję. Dobre słowo – lepszy świat”. Zapraszamy do współpracy instytucje, które – podobnie jak my – pragną przeciwdziałać zjawisku przemocy słownej, coraz powszechniejszemu w naszym życiu. |
Przewodnicząca Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
dr hab. Katarzyna Kłosińska
Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem pt. „Oblicza agresji językowej w dyskursie publicznym. Próba uporządkowania pojęć”, przygotowanym przez członkinię RJP – prof. Barbarę Sobczak.
Zapraszamy również do obserwowania strony kampanii na Facebooku.
Bibliografia na temat agresji językowej i etycznej komunikacji
XII Forum Kultury Słowa „Polszczyzna w dobie cyfryzacji” odbyło się w Kielcach w dniach 16–18 października 2019 roku. Organizatorem konferencji była Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN wraz z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach, Fundacją PRO.PL, Narodowym Centrum Kultury oraz Polską Akademią Nauk.
Tematyka Forum koncentrowała się wokół wpływu kultury cyfrowej na najnowszą polszczyznę. W trakcie trzydniowych obrad wygłoszono 23 referaty, które ułożono w cztery bloki tematyczne: a) sposób funkcjonowania komunikacji językowej i samego języka w nowych mediach i pod wpływem nowych mediów, b) wpływ nowych mediów na stosunek użytkowników do języka, c) nowa wartość w używaniu języka – ludyczność, d) wpływ technologii na możliwości badania języka i na jego używanie. W czasie konferencji przeanalizowano zmiany, jakie zaszły w języku i sposobie jego używania (w szeroko rozumianej komunikacji) pod wpływem nowych mediów, oraz podjęto próbę zredefiniowania pojęć opisujących zjawiska językowe (norma językowa, kultura języka, dyskurs społeczny, transmisja itd.). Przedstawiono dezyderaty dotyczące prac nad językiem (w szczególności nad standardami jego kodyfikacji), które uwzględniały rozmaite zmiany kulturowo-społeczne wynikające z upowszechnienia się nowych mediów (zob. szczegółowy program Forum).
Po każdej godzinnej sesji referatowej odbyła się dwugodzinna dyskusja z udziałem wszystkich uczestników Forum.
Równolegle do obrad plenarnych odbywały się sesje plakatowe, których autorami byli doktoranci zajmujący się szeroko rozumianym wpływem mediów elektronicznych na polszczyznę i komunikację językową.
Odrębną częścią konferencji były warsztaty prezentujące narzędzia cyfrowe przydatne w badaniach lingwistycznych.
XII Forum Kultury Słowa zgromadziło ok. 160 uczestników – językoznawców, socjologów, politologów, nauczycieli, literaturoznawców, studentów polonistyki i logopedii oraz pracowników instytucji kultury, medialnych oraz administracji państwowej.
Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji i reportaży filmowych z Forum.
Zapowiedź: https://youtu.be/TpCYIouWrQM
Część 1: https://youtu.be/kuIc7lwNryw
Część 2: https://youtu.be/xnDHq6LJku0
Część 3: https://youtu.be/H9LShqVqhdI
Zdjęcia: Sylwia Rudolf
Template for J! 3.5 by Mateusz P