Rada Języka Polskiego

Zrealizowano ze Środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Publikacja „Ty mówisz – ja czuję. Dobre słowo – lepszy świat”

W czerwcu 2023 roku nakładem wydawnictw Polskiej Akademii Nauk ukazała się publikacja „Ty mówisz – ja czuję. Dobre słowo – lepszy świat” pod redakcją członków Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej RJP: Mateusza Adamczyka, Agaty Hąci, Ewy Kołodziejek, Barbary Sobczak i Rafała Zimnego. Praca jest pokłosiem kampanii społeczno-edukacyjnej RJP o tym samym tytule, prowadzonej przez członków Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej RJP w latach 2021–2022. Autorami miniflietonów opublikowanych w pracy są członkowie Rady Języka Polskiego i jej zespołów problemowych. Teksty zilustrowali artyści oraz studenci Wydziału Sztuki i Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie i studenci Akademii Sztuki w Szczecinie.

Publikacja jest dostępna TU.

„Ty mówisz – ja czuję. Dobre słowo – lepszy świat” to hasło przewodnie społecznej kampanii Rady Języka Polskiego mającej na celu zwrócenie uwagi na jakość komunikacji publicznej i prywatnej. Chcieliśmy uzmysłowić naszym odbiorcom, że język, którego używamy, tworzy świat, w jakim żyjemy, że patrzymy na rzeczywistość przez pryzmat słów, że wszystko, co wokół nas, jest opisane, nazwane. Chcieliśmy też pokazać, jak język wpływa na relacje między ludźmi i jak niefortunnie dobranym słowem można zranić drugiego człowieka. (...)

Chcieliśmy odbiorcom naszej kampanii pokazać moc słów, ich siłę sprawczą. Chcieliśmy uzmysłowić, że słowem można uszczęśliwić i zranić, że słowa mogą nagradzać i niszczyć. Że nie można rzucać słów na wiatr, tylko trzeba brać za nie odpowiedzialność. Chcieliśmy też pokazać, że wszystko można powiedzieć językiem adekwatnym do sytuacji i stosownym wobec osoby, do której się zwracamy. Po prostu traktować innych tak, jak sami chcielibyśmy być traktowani. Być uważnym i empatycznym, bo tego też oczekujemy od swoich rozmówców. (...)

Tytuł kampanii (i niniejszej publikacji) pokazuje, że słowa służą nie tylko do przekazywania wiadomości, lecz także do budowania dobrych stosunków między ludźmi. Językowa komunikacja polega na wymianie i wzajemności, a słowa żyją dzięki ludziom i między ludźmi, a nie obok nich. Od tego, jak będziemy rozmawiać i jakich słów używać, zależy to, jak się nam będzie żyło.

(ze Słowa wstępu)

Program konferencji XIII Forum Kultury Słowa „Świadomość językowa dawniej i dziś”

Publikujemy program konferencji XIII Forum Kultury Słowa „Świadomość językowa dawniej i dziś”, która odbędzie się 19–21 kwietnia 2023 r. w Zielonej Górze. Organizatorami konferencji są: Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN, Uniwersytet Zielonogórski oraz Fundacja PRO.PL.

XIII FKS plakat program

Debata z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego „Język a wojna”

Zapraszamy do uczestnictwa w tegorocznej debacie z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego, organizowanej już po raz siódmy we współpracy z Prezydentem Miasta Poznania. Wydarzenie odbędzie się 21 lutego o godz. 17.00 w poznańskim Centrum Kultury Zamek. Będzie miało ono formułę hybrydową. Transmisję online debaty można obejrzeć TU.

O tym, jak wojna w Ukrainie wpływa na polszczyznę i nie tylko, rozmawiać będą: prof. dr hab. Jerzy Bralczyk (językoznawca, członek RJP), dr hab. Michał Rusinek (literaturoznawca, członek RJP), dr hab. Jarosław Michałowski (psycholog) oraz dr Piotr Andrusieczko (dziennikarz). Spotkanie będzie moderowane przez poznańską językoznawczynię prof. dr hab. Halinę Zgółkową.

Wstęp na debatę jest bezpłatny, ale obowiązują wejściówki, które można odebrać w kasie CK Zamek od 10 lutego 2023 r. Rezerwacja telefoniczna, również od 10 lutego, pod numerem telefonu 61 64 65 260 (codziennie w godz. 10–21). Liczba miejsc jest ograniczona.

Debata będzie tłumaczona na polski język migowy.

Debata RJP i UM Poznania Język a wojna

Posiedzenie sejmowej KKiŚP na temat „Sprawozdania o stanie języka polskiego za lata 2018–2019. Status języka polskiego w nauce”

8 lutego 2023 r. przewodnicząca Rady Języka Polskiego, prof. Katarzyna Kłosińska, uczestniczyła w posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu Sejmu RP, w czasie którego omówiła przedstawione Sejmowi przez Radę „Sprawozdanie o stanie języka polskiego za lata 2018–2019. Status języka polskiego w nauce” przygotowane przez zespół w składzie: prof. Agnieszka Choduń, prof. Danuta Krzyżyk, prof. Renata Przybylska, prof. Mariusz Rutkowski, prof. Helena Synowiec, pod kierownictwem prof. prof. Krzyżyk i Synowiec.

Sprawozdanie spotkało się z dużym zainteresowaniem posłanek i posłów, którzy uznali przeprowadzone przez Radę badania za bardzo istotne. Choć bowiem oczywiste jest, że umiędzynarodowienie nauki wymaga posługiwania się językiem angielskim w dyskursie naukowym, to jednak niepokojące jest zjawisko marginalizacji polszczyzny w obiegu naukowym. Jak wskazano w raporcie, kwestia obecności (lub jej braku) języka ojczystego w tekstach naukowych jest istotna z kilku powodów. Język, który podąża za rozwojem nauki, ma szansę wykształcić wiele swoistych systemów pojęciowych, a co za tym idzie – jest w stanie oddać bogactwo zjawisk świata. Taki język – język o wysokiej wydolności pojęciowej – cieszy się prestiżem swych użytkowników, mają oni bowiem przekonanie, że skoro najbardziej wyrafinowane treści da się wyrazić w języku ojczystym, to nie jest on gorszy od innych języków, a na pewno nie jest gorszy niż globalny język nauki (którym obecnie jest angielski). I wreszcie, język taki dobrze służy społeczeństwu – stanowi bowiem bazę dla języka używanego w obiegu zewnętrznym (na linii: specjalista – niespecjalista), pozwala na utrzymanie „drożności komunikacyjnej” między badaczami a społeczeństwem, daje dostęp do osiągnięć wynikających z badań naukowych, utrwalonych i przechowywanych najczęściej w postaci danych językowych. Jedynie istnienie takich drożnych kanałów komunikacyjnych zapewnia bowiem powszechność i szeroką użyteczność wiedzy naukowej, a jednocześnie chroni naukę przed nadmierną hermetycznością i odcięciem od innych elementów kultury, w efekcie zaś przed uwiądem.

Komisja przyjęła raport przez aklamację, a także zdecydowała o wystosowaniu do ministra edukacji i nauki postulatów, których realizacja miałaby doprowadzić do wzmocnienia roli polszczyzny w nauce. Treść postulatów zostanie skonsultowana z Radą Języka Polskiego.

Transmisję z posiedzenia można prześledzić TU.

Publikacja „Headlines of the Public Television News Service in Poland from 2016 to 2017. A Pragmatic Linguistic Analysis”

W grudniu 2022 roku nakładem wydawnictw Polskiej Akademii Nauk ukazała się publikacja „Headlines of the Public Television News Service in Poland from 2016 to 2017 – A Pragmatic Linguistic Analysis”, której autorami są Przemysław Żukiewicz, Katarzyna Kłosińska i Rafał Zimny. Praca powstała na podstawie „Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego za lata 2016-2017. Język informacji politycznej”. Tłumaczenie na język angielski opracował Michał Janowski. Celem badania przeprowadzonego w ramach sprawozdania było sprawdzenie, w jaki sposób Telewizja Polska – stacja finansowana z budżetu państwa oraz obowiązkowych opłat wnoszonych przez obywateli – posługuje się językiem do informowania o bieżących wydarzeniach politycznych.

Zapraszamy do lektury książki w wersji elektronicznej dostępnej TU.

In December 2022, the Polish Academy of Sciences released a publication entitled Headlines of the Public Television News Service in Poland from 2016 to 2017 – A Pragmatic Linguistic Analysis whose authors are Przemysław Żukiewicz, Katarzyna Kłosińska i Rafał Zimny. Translation from Polish to English was done by Michał Janowski.

You can read the book in question HERE.

This publication, Headlines of the Public Television News Service in Poland from 2016 to 2017 – A Pragmatic Linguistic Analysis, is based on a report which was created at the Council for the Polish Language at the Presidium of the Polish Academy of Sciences and its aim was to indicate how Polish Television (Telewizja Polska SA) – a station that is publicly financed through mandatory fees paid by citizens – uses language to inform viewers about current political events. It is a linguistic (or more precisely: semantic and pragmatic) analysis and is preceded by a description of the legal situation surrounding the media that conditions the operation of the public television broadcaster. Subject to analysis were the information strips that consist of announcements of report materials in the main broadcast of Wiadomości TVP, the most important news program on public television in Poland. The study, based mainly on the description of linguistic mechanisms (including persuasive and manipulative techniques with semantic basis) that serve to create reality, above all reveals how of elements of the world are valuated using lexical means. The communication practices presented in the course of the analysis were examined in terms of their compliance with the requirements of ethics of the word and the rules governing successful communication, and above all, with the principles of journalistic integrity, which require the creation of unbiased and objective texts. Although the work is not of a political nature, it also shows (in passing, as it were) a vision of Polish political life, filtered through an interpretative filter.

From the foreword

Template for J! 3.5 by Mateusz P