W dn. 6–12 sierpnia br. w Szczebrzeszynie odbył się trzeci Festiwal Stolica Języka Polskiego, który został objęty honorowym patronatem Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. W czasie trwania festiwalu miały miejsce liczne rozmowy o języku, w których brali udział członkowie RJP. Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z festiwalu. |
|
fot. Grzegorz Winnicki |
Oświadczenie Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w sprawie języka agresji
Od kilku miesięcy obserwujemy postępującą brutalizację języka wystąpień publicznych i coraz częstszą manipulację językową w publicznej narracji. Brutalizacja polega na używaniu słów z dolnego rejestru języka pospolitego, na pograniczu wulgarności. Przykładów nie ma powodu przytaczać, gdyż sprzyjałoby to upowszechnianiu tego typu słownictwa. Określenia takie pojawiają się w wystąpieniach publicznych posłów, wysokich urzędników państwowych, przywódców partii politycznych, dziennikarzy i publicystów. Budzi to zasadniczy sprzeciw członków Prezydium Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, instytucji odpowiedzialnej za stan współczesnej polszczyzny publicznej.
Równie wielki sprzeciw wywołują nadużycia językowe, polegające m.in. na arbitralnej zmianie znaczeń słów, nadawaniu nacechowania ekspresywnego wyrazom dotąd nienacechowanym, w tym terminom specjalistycznym, które powinny opisywać rzeczywistość w obiektywny sposób, a także posługiwanie się wartościującymi etykietami i stereotypami w odniesieniu do przeciwników politycznych. Prowadzi to do naruszenia podstawowych zasad etyki słowa, a także powoduje rozprzestrzenianie się języka publicznego niepozwalającego na dialog społeczny i porozumienie, a – wręcz przeciwnie – jątrzącego i zaostrzającego spory. Wszelkie nieporozumienia zaczynają się od słów, bowiem już od dawna wiadomo, że to słowa kształtują rzeczywistość, przedstawiając ją w określony sposób.
Dlatego Prezydium Rady Języka Polskiego stanowczo apeluje do polityków i dziennikarzy o zaprzestanie używania wyrazów brutalnych, deprecjonujących osoby i instytucje, określeń nacechowanych dużym ładunkiem ekspresji oraz niemanipulowanie znaczeniami wyrazów.
Jesteśmy przekonani, że wszelkie sądy i oceny, nie mówiąc już o relacjonowaniu faktów, można wyrazić językiem etycznym i estetycznym, polszczyzną kulturalną i pozbawioną elementów brutalnych.
Pragniemy przypomnieć, że Rada Języka Polskiego jest zobowiązana do przedstawiania Sejmowi i Senatowi RP sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego. Najbliższe sprawozdanie zamierzamy poświęcić stanowi języka wystąpień publicznych.
Prezydium Rady Języka Polskiego
Tegoroczny Festiwal Stolica Języka Polskiego, który został objęty patronatem honorowym Rady Języka Polskiego, odbędzie się w dniach 6-12 sierpnia 2017 r. | |
Hasłem trzeciej edycji Festiwalu Stolica Języka Polskiego będzie „Cała nadzieja w literaturze”, a patronami Festiwalu w 2017 roku będą Wisława Szymborska i Kornel Filipowicz. Wybór patronów jest zainspirowany ich wieloletnią, bogatą korespondencją wydaną w 2016 r. w książce pt. „Najlepiej w życiu ma Twój kot”.
Jest ona przyczynkiem do stworzenia programu mówiącego o międzyludzkiej komunikacji i pochyleniem się nad jej obecnym stanem, kształtem oraz współczesnymi zmianami w sposobie i formach jej prowadzenia. Szczegółowe informacje oraz program festiwalu znajdują się na stronie: http://stolicajezykapolskiego.pl/.
|
W związku z licznymi nierzetelnymi informacjami, ukazującymi się na różnych portalach internetowych informuję, że Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN nie wydaje orzeczeń o dopuszczalności bądź niedopuszczalności imion nadawanych dzieciom w Polsce. Jedynym organem, który ma prawo odmowy przyjęcia oświadczeniu o wyborze imienia bądź imion dziecka jest kierownik urzędu stanu cywilnego (zgodnie z ustawą z dnia 28 listopada 2014 roku Prawo o aktach stanu cywilnego, art.59, ust.4). Rada Języka Polskiego wydaje jedynie opinie o formie imion proponowanych dla dzieci, najczęściej są to opinie dla USC, formułowane na ich prośbę.
W roku 2006, a więc ponad 10 lat temu, Rada zaopiniowała serię nowych imion pojawiających się w listach z USC i od rodziców, zob.: http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1132
Pod tym wpisem widnieje lista imion pozytywnie zaopiniowanych wówczas przez RJP, a także akapit następujący:
Ponadto Rada przygotowała listę imion, których nadawania dzieciom rodziców narodowości polskiej i obywatelstwa polskiego się nie zaleca. Oto ona:
Abbadon, Akaina, Alexander, Alma, Andrzelika, Ardena, Arkhan, Bastian, Benjamin, Bhakti, Boromir, Brian, Carmen i Carmena, Chiara, Clea, Cynthia, Dajana, Emaus, Ewan, Herrada, Jaila, Joshua, Julka, Karla, Klea, Krystina, Kuba jako imię żeńskie, Lester, Lilith, Lorina, Majka, Malta, Martin, Martyn, Maxymilian, Maya, Merlin, Montezuma, Morena, Natasha, Nicol (żeńskie), Nicole (żeńskie), Nika, Nikol (żeńskie i męskie), Nikola (męskie), Ole, Opieniek, Pacyfik, Pakita, Poziomka, Radek, Rener, Ricardo, Sofia, Tea, Teonika, Tonia, Tupak, Una, Unka, Veronika,Victoria, Violeta i Violetta, Wilga, Wilk, William, Xymena.
Tak więc nie jest to żadna "lista imion zakazanych", gdyż w gestii RJP nie leży, jak pisałem, zakazywanie nadawania jakichkolwiek imion bądź dopuszczania ich do używania.
Artykuł przywołuje tylko listę tych imion niezalecanych, listę sprzed 10 lat. Nie używa się też w nim określenia "imiona zakazane" czy też "zabronione". Nie ma też żadnego komentarza do tej listy.
Sprawa nie jest więc nowa, od roku 2006 RJP nie podjęła żadnej nowej uchwały w sprawie imion, odpowiada tylko na szczegółowe pytania dotyczące poszczególnych kwestii związanych z imionami.
Prof. dr hab. Andrzej Markowski
Przewodniczący Rady Języka Polskiego
przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk
Uwagi do projektu podstawy programowej MEN:
JĘZYK POLSKI – SZKOŁA PODSTAWOWA – klasy IV-VIII
Template for J! 3.5 by Mateusz P