Rada Języka Polskiego została poproszona przez prof. Wiktora Jędrzejca, dyrektora Departamentu Szkolnictwa Artystycznego i Edukacji Kulturalnej MKiDN, o opinię w sprawie ewentualnego połączenia Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego z Centralną Komisją Egzaminacyjną. Kwestia ta była przedmiotem dyskusji na XXXII posiedzeniu plenarnym RJP w dn. 22 marca 2010 r. Zebrani upoważnili prof. A. Markowskiego do zapoznania dyrektora W. Jędrzejca z przebiegiem dyskusji oraz przedstawienia stanowiska Rady. Oto obszerne fragmenty pisma skierowanego do MKiDN:
Zebrani wyrazili zdumienie, że planowana zmiana nie została skonsultowana przez MNiSW z Państwową Komisją Poświadczania, której członkowie od siedmiu lat zajmują się procesem certyfikacji języka polskiego jako obcego.
Dyskutanci zdecydowanie nie zgodzili się z opinią MNiSW, że „przeprowadzanie egzaminów z języka polskiego jako obcego ma bardzo ograniczony związek z systemem kształcenia na poziomie wyższym”. Przypomnieli oni, że MNiSW obsługuje zagraniczne placówki polonistyczne, nauczające języka polskiego jako obcego. Zgodnie z danymi Ministerstwa w roku 2009/2010 do pracy w 96 ośrodkach akademickich skierowano 99 lektorów, którzy pracują w 32 krajach świata. Ministerstwu podlegają także uczelniane ośrodki glottodydaktyczne zajmujące się w Polsce nauczaniem języka polskiego jako obcego, które działają od wielu lat w uczelniach, takich jak: UW, UŁ, UJ, KUL, UAM, UMCS, Uniwersytet Wrocławski, UO, UMK, UG, URz czy UWM w Olsztynie. Wspomniane ośrodki są jedynymi w całym polskim systemie oświaty i szkolnictwa wyższego placówkami specjalizującymi się w nauczaniu polszczyzny jako języka obcego. Z przedstawicieli ośrodków glottodydaktycznych w wymienionych uczelniach składa się 10-osobowa Państwowa Komisja Poświadczania, a sprawne przygotowanie i przebieg egzaminów certyfikatowych zapewnia 45-osobowy Zespół Autorów Zadań i Egzaminatorów, złożony z nauczycieli akademickich zatrudnionych we wspomnianych uczelniach.
Uczestnicy dyskusji przypomnieli, że duże znaczenie dla organizacji egzaminów certyfikatowych za granicą ma współpraca specjalistów z polskich uczelni z polonistami zagranicznymi. Poloniści zagraniczni są zwykle tymi osobami, które organizują grupy kandydatów zainteresowanych zdawaniem egzaminów certyfikatowych, pomagają im w przygotowaniu się do egzaminów, zapewniają nieodpłatnie miejsce w uczelniach zagranicznych, gdzie egzaminy się odbywają, wreszcie pomagają komisjom egzaminacyjnym z Polski w organizacji pracy na obcym terenie. W ten sposób w minionych sześciu latach odbyły się egzaminy certyfikatowe w Chicago, Nowym Jorku, Berlinie, Bratysławie, Tokio, Dreźnie, Pekinie, Madrycie, Paryżu, Poczdamie i Seulu. Tylko w Lille, Mińsku, Kijowie, Irkucku i w Atenach egzaminy odbyły się dzięki wielkiemu zaangażowaniu pracowników polskich placówek konsularnych.
W trakcie dyskusji zwrócono uwagę na podstawowy dla certyfikacji języka polskiego jako obcego fakt powiązania procesu certyfikacji polszczyzny z pracami Association of Language Testers in Europe (dalej: ALTE), podlegającej jednostkom Rady Europy. ALTE jest międzynarodową organizacją zrzeszającą przedstawicieli tych krajów europejskich, których języki są testowane, a stopień ich znajomości potwierdzany certyfikatami. Organizacja ta stworzyła standardy testowania biegłości w znajomości języków. Systemy certyfikatowe poszczególnych języków są poddawane audytowi, którego celem jest ustalenie, w jakim stopniu standardy te zostały spełnione.
Polska jest członkiem ALTE od wiosny roku 2000. W organizacji tej Polskę reprezentuje Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie UJ, które z własnych środków opłaca roczne składki w wysokości 2 tys. euro. Dotychczas istniała unia personalna między Państwową Komisją Poświadczania a reprezentacją Polski w ALTE, gdyż w pracach ALTE uczestniczył prof. W. Miodunka oraz odpowiednio przygotowani pracownicy Centrum.
W roku 2008 z ramienia ALTE odbył się audyt systemu certyfikacji języka polskiego jako obcego. Przez cały rok 2009 Państwowa Komisja Poświadczania pracowała nad uwzględnieniem wszystkich zaleceń audytora, m.in. nad takim uzupełnieniem polskiego systemu, by egzaminy certyfikatowe odbywały się na wszystkich, a nie tylko na wybranych poziomach europejskich. Aktualnie w MNiSW znajduje się propozycja nowego systemu wraz ze standardami wymagań egzaminacyjnych dla poziomów A1, A2; B1, B2; C1 i C2, oczekując na odpowiednie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Dyskutanci podkreślili, że w obecnej sytuacji międzynarodowej konieczne jest zachowanie związku systemu certyfikacji polszczyzny z systemem europejskim reprezentowanym przez ALTE.
Wypowiadając się na temat podporządkowania systemu certyfikacji języka polskiego jako obcego ministrowi właściwemu ds. oświaty, dyskutanci przypomnieli, że wszystkie podane dotąd argumenty świadczą przeciw temu pomysłowi. Największą przeszkodą w realizacji tego wariantu jest fakt, że cały polski system oświaty działa w oparciu o Ustawę o systemie oświaty z 7 września 1991 r., która określa także zadania Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Tymczasem system certyfikacji języka polskiego jako obcego został stworzony z myślą o osobach, które nauczyły się języka polskiego w innych systemach edukacyjnych niż polski. Wydaje się oczywiste, że osoby te nie mogą podlegać przepisom ustawy o systemie oświaty w Polsce.
Dyskutanci podkreślili, że przy realizacji swych zadań Centralna Komisja Egzaminacyjna nie współpracuje z ośrodkami zagranicznymi, co jest cechą wyróżniającą system certyfikacji języka polskiego jako obcego, za którego funkcjonowanie są odpowiedzialni pracownicy polskich wyższych uczelni.
Uczestnicy dyskusji stanowczo odrzucili wariant drugi, polegający na uchyleniu w Ustawie o języku polskim przepisów o Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego i państwowych komisjach egzaminacyjnych oraz o sposobie organizowania i przeprowadzania egzaminów, zwracając uwagę, że w wyniku takich działań z nowelizacji Ustawy w 2003 roku pozostałoby jedno ogólne zdanie zawarte w art. 11a, a cały działający system certyfikacji przestałby istnieć.
Zabierający głos w dyskusji wypowiedzieli się także na temat kadencyjności członkostwa w Państwowej Komisji Poświadczania, polegającej np. „na wymianie co dwa lata połowy składu osobowego tego gremium”. Dyskutanci wyrazili opinię, że każdy, kto zna polskie realia, wie, że w praktyce niemożliwe jest znalezienie co cztery lata dziewięciu nowych specjalistów w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego, zatrudnionych w uczelniach polskich na stanowiskach profesora, a takie obowiązywały dotąd wymagania stawiane członkom Komisji (poza sekretarzem).
Na zakończenie dyskusji zebrani jednomyślnie przyjęli następującą uchwałę:
Rada Języka Polskiego jest przeciwna podporządkowaniu systemu certyfikacji języka polskiego jako obcego i Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego ministrowi właściwemu ds. oświaty i wychowania oraz powierzeniu obsługi finansowej i administracyjnej tego systemu Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.