Oświadczenie Prezydium Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk
z 25 stycznia 2019 roku w sprawie języka agresji
Stan języka debaty publicznej jest obecnie postrzegany jako jedna z głównych przyczyn negatywnych zjawisk społecznych w Polsce. Używa się przy tym takich określeń, jak mowa nienawiści, język agresji, przemysł pogardy, operuje się takimi nazwami gatunkowymi, jak hejt, fake news, które odnoszą się do zjawisk skrajnie negatywnych. Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN w oświadczeniu swojego Prezydium już półtora roku temu zwracała uwagę na te skrajnie niepokojące zjawiska i stanowczo apelowała „do polityków i dziennikarzy o zaprzestanie używania wyrazów brutalnych, deprecjonujących osoby i instytucje, określeń nacechowanych dużym ładunkiem ekspresji oraz niemanipulowanie znaczeniami wyrazów” (link do oświadczenia: http://www.rjp.pan.pl/oświadczenie).
W świetle ostatnich zdarzeń i w związku z obecną sytuacją społeczną tę wypowiedź musimy uznać za zbyt łagodną. Prezydium Rady Języka Polskiego ostrzega, że bez poważnej refleksji ze strony mediów i środowiska politycznego stan ten będzie zmierzał do zaostrzenia konfliktu, co może spowodować dzisiaj nieprzewidywalne, tragiczne konsekwencje. Wpływ sposobu wypowiadania się na postrzeganie rzeczywistości i jej ocenę jest decydujący. Dlatego w obliczu narastającej agresji językowej wzywamy dziennikarzy, działaczy politycznych, a zwłaszcza osoby kierujące mediami i przywódców partii do wzmożonej odpowiedzialności za słowo oraz do niepromowania postaw wyrażających się brutalnym językiem. Apelujemy o ograniczenie w przestrzeni publicznej udziału osób wypowiadających się agresywnie.
Wyrażamy głębokie przekonanie, że zmiana języka dyskursu publicznego pozwoli na stworzenie większej przestrzeni do społecznego porozumienia.
Prezydium Rady Języka Polskiego