Kraków, 4 XII 2006 r.
Protokół X posiedzenia Komisji Języka Religijnego
Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
Posiedzenie odbyło się 29 XI 2006 r. w sali Instytutu Liturgicznego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Spośród członków Komisji obecnych było 9 osób, nieobecnych – 11 osób.
Obecni członkowie Komisji (w porządku alfabetycznym): prof. dr hab. I. Bajerowa, ks. dr P. Holc, dr hab. S. Koziara prof. AP, prof. dr hab. M. Kucała, dr E. Kucharska-Dreiss, ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT, dr A. Sieradzka-Mruk, prof. dr hab. E. Umińska-Tytoń, prof. dr hab. M. Wojtak.
Nieobecni członkowie Komisji: o. dr W. Chaim, red. K. Gołębiowski (nieobecność usprawiedliwiona), o. prof. dr hab. Z. Kijas (nieobecność usprawiedliwiona), dr M. Makuchowska (nieobecność usprawiedliwiona), dr hab. B. Matuszczyk (nieobecność usprawiedliwiona), ks. dr hab. P. Mazanka prof. UKSW, dr hab. B. Milerski prof. ChAT (nieobecność usprawiedliwiona) , dr I. Pałucka-Czerniak (nieobecność usprawiedliwiona), dr hab. R. Przybylska prof. UJ, ks. dr J. Tofiluk (nieobecność usprawiedliwiona), dr D. Zdunkiewicz-Jedynak (nieobecność usprawiedliwiona).
Obecni członkowie Koła Współpracowników Komisji (w porządku alfabetycznym): dr K. Czarnecka, dr J. Kamieniecki, dr D. Kozaryn, ks. dr Z. Krzyszowski, dr hab. G. Kubski, ks. dr T. Lewandowski, dr hab. Z. Pasek, ks. dr H. Sławiński, dr J. Szarlej, ks. dr L. Szewczyk, s. dr A. Walulik, dr E. Woźniak.
Posiedzeniu przewodniczył ks. dr hab. W. Przyczyna, prof. PAT.
Na początku zebrania Komisja jednogłośnie przyjęła protokół poprzedniego posiedzenia. Następnie ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT omówił sprawy bieżące. Zrelacjonował przebieg uroczystego posiedzenia plenarnego Rady Języka Polskiego, które odbyło się w gmachu Senatu RP z okazji obchodów Roku Języka Polskiego oraz 10-lecia Rady. Poinformował, że Rada Języka Polskiego znalazła miejsce w strukturach Unii Europejskiej, wchodząc w skład EFNIL-u jako Komitet Narodowy Języka Polskiego.
Z kolei przewodniczący podsumował wrześniową konferencję Polszczyzna biblijna – między tradycja a współczesnością, wyrażając radość z poziomu naukowego oraz obecności reprezentantów różnych środowisk: filologów, biblistów, teologów, wydawców Pisma św. oraz przedstawicieli różnych wyznań, co pozwala żywić nadzieję na dalszą współpracę.
Ksiądz dr hab. W. Przyczyna, prof. PAT wspomniał także o referatach, które zostały wygłoszone na październikowym posiedzeniu Komitetu Językoznawstwa PAN przez niego samego oraz dr. hab. S Koziarę prof. AP. Ksiądz dr hab. W. Przyczyna prof. PAT przedstawił we wspomnianym referacie stan oraz perspektywy badań nad językiem religijnym, natomiast dr hab. S. Koziara, prof AP mówił o frazeologii biblijnej w nowych przekładach Pisma św. Wystąpienia te spotkały się z życzliwym przyjęciem.
Następnie przewodniczący poinformował, że do Komisji kierowano prośby o objęcie patronatem różnych sesji naukowych związanych tematycznie z językiem religijnym. Po dyskusji, w której udział wzięli: prof. dr hab. I. Bajerowa, dr D. Kozaryn, dr hab. S. Koziara, prof. AP, dr hab. G. Kubski, ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT, prof. dr hab. M. Wojtak, Komisja wyraziła opinię, że patronowanie wszystkim tego rodzaju przedsięwzięciom nie będzie możliwe z uwagi na ich dużą liczbę. Jednakże ciesząc się z widocznego rozwoju dyscypliny Komisja będzie starała się być obecna poprzez swych przedstawicieli na wszystkich wspomnianych konferencjach naukowych.
W następnej części obrad Komisja jednogłośnie przyjęła w skład Koła Współpracowników dr. A. Czesaka (Kraków, IJP PAN), mgr. A. Gomolę (Kraków, UJ) oraz dr A. Różyło (Sandomierz, WSH-P).
Z kolei ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT przedstawił ostateczny kształt książki Jan Paweł II a język. Wspomnienia, refleksje, opinie, która ukaże się jako III tom serii Teolingwistyka, prawdopodobnie 21 II 2007 r., kiedy to przypada Dzień Języka Ojczystego. W pierwszej części publikacji znajdzie się wybór wypowiedzi Ojca Świętego o Uniwersytecie Jagiellońskim, zwłaszcza o polonistyce krakowskiej, uzupełniony wspomnieniami osób, które pamiętają Karola Wojtyłę jako studenta. W drugiej części znajdą się refleksje Ojca św. na temat słowa oraz wypowiedzi językoznawców o języku Karola Wojtyły (Jana Pawła II).
Ksiądz przewodniczący omówił także stan prac nad bibliografią języka religijnego. Jak zdecydowała Komisja, publikacja obejmie pozycje do roku 2005, ale baza danych będzie nadal uzupełniana, a w przyszłości zapewne udostępniona w Internecie. W opracowaniu komputerowym skorzysta się z doświadczeń autorów bibliografii homiletycznej, reprezentowanych na zebraniu przez ks. dr. L. Szewczyka..
Kolejnym punktem obrad była prezentacja książki K. Skowronek Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945-2005). Ksiądz dr hab. W. Przyczyna prof. PAT przedstawił ogólne założenia pracy, a prof. dr hab. M. Wojtak wypowiedziała się na temat przyjętej metodologii, wysoko oceniając zwłaszcza aspekty genologiczne i aksjologiczne. Ksiądz dr hab. W. Przyczyna prof. PAT zapowiedział w przyszłości wydanie spopularyzowanej wersji książki w serii Teolingwistyka.
Przedmiotem dalszej części posiedzenia była planowana na rok 2007 konferencja naukowa Dyskurs religijny w mediach. W toku dyskusji, w której udział wzięli: prof. dr hab. I. Bajerowa, dr hab. S. Koziara, prof. AP, ks. dr hab. W. Przyczyna prof. PAT, prof. dr hab. M. Wojtak, poruszono następujące zagadnienia:
- zakresu tematycznego konferencji (Czy obejmie on także język religijny w Internecie oraz w reklamie? Czy przedmiotem będą zarówno wypowiedzi pisane, jak i mówione? Zdecydowano, że wypowiedzi internetowe oraz reklamy nie będą tematem obrad, ponieważ są to niezmiernie szerokie obszary badawcze. Natomiast Komisja postanowiła uwzględnić w ramach konferencji teksty zarówno pisane, jak i mówione);
- czasu i miejsca konferencji (ustalono, że najdogodniejszym terminem byłaby druga połowa listopada, pożądana byłaby także bliskość dużego ośrodka miejskiego).
W ostatniej części obrad prof. dr hab. E. Umińska-Tytoń i dr E. Kucharska-Dreiss przedstawiły stan prac nad publikacją pod roboczym tytułem Sposoby zwracania się do osób duchownych w Polsce. Jak zauważyły autorki, ze względu na rozległość tematyki pożądane byłyby konsultacje z przedstawicielami różnych wyznań chrześcijańskich oraz judaizmu i islamu, a także znawcami problemów edytorskich. Ksiądz przewodniczący zaproponował stworzenie w tym celu zespołu roboczego, co zebrani zaaprobowali. W skład zespołu oprócz autorek wejdzie prof. dr hab. M. Wojtak, ks. dr P. Holc (jako przedstawiciel Kościoła katolickiego), dr hab. B. Milerski, prof. ChAT (jako przedstawiciel wyznania protestanckiego) i ks. dr J. Tofiluk (jako przedstawiciel prawosławia). Ksiądz dr hab. W. Przyczyna prof. PAT zapowiedział także nawiązanie kontaktu z rabinem oraz muftim. Przewodniczący podkreślił duże zainteresowanie przygotowywaną publikacją ze strony środowiska dziennikarskiego oraz administracji państwowej.
Protokołowała Agnieszka Sieradzka-Mruk