Publikacja „Język podręczników szkolnych w kontekście ich funkcji dydaktycznych”

W listopadzie 2023 roku nakładem wydawnictw Polskiej Akademii Nauk ukazała się publikacja „Język podręczników szkolnych w kontekście ich funkcji dydaktycznych” autorstwa prof. Danuty Krzyżyk (przewodniczącej Zespołu Dydaktycznego RJP) oraz prof. Heleny Synowiec (członkini Zespołu Dydaktycznego RJP). Książka jest podzielona na siedem części, zawierających analizę językowej warstwy podręczników szkolnych pod kątem m.in.: budowy tytułów podręczników szkolnych, poziomu zrozumiałości tekstów, sposobów konstruowania pytań i poleceń w podręcznikach, problemu dialogowości w książkach dla ucznia oraz poprawności językowo-stylistycznej, ortograficznej i interpunkcyjnej. Praca jest wynikiem wieloletnich badań Autorek nad podręcznikami szkolnymi, w tym analiz opracowanych w ramach „Sprawozdań o stanie ochrony języka polskiego” dla Rady Języka Polskiego (za lata 2005–2007 i 2008–2009), Zespołu Dydaktycznego RJP i Komisji Polskiej Akademii Umiejętności do Oceny Podręczników Szkolnych. Publikacja ma skłonić do refleksji nad językiem i stylem podręczników te instytucje, które są odpowiedzialne za poziom materiałów edukacyjnych, a także podnieść świadomość dydaktyczną i językową autorów, redaktorów podręczników i nauczycieli.  Publikacja jest dostępna TU.

Stanowisko Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w sprawie stanu debaty publicznej

Stanowisko Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
w sprawie stanu debaty publicznej

Rada Języka Polskiego wyraża najgłębszy niepokój z powodu dramatycznego stanu polskiej debaty publicznej obserwowanego m.in. podczas ostatniej kampanii wyborczej. Uwolniono w niej nienawiść i inne skrajnie negatywne emocje, przekroczono granice do tej pory nieprzekraczalne. Nawet największe różnice poglądów, przekonanie o słuszności własnego programu i racji moralnych nie mogą prowadzić do odczłowieczenia przeciwnika politycznego, odmawiania mu prawa do szczerych intencji, uczciwości, patriotyzmu. Przemoc symboliczna, w tym słowna, może prowadzić w podzielonym społeczeństwie do przemocy realnej.

W ostatniej kampanii odwoływano się wprost do wyglądu konkretnych osób, zarzucano konkurentom zagraniczne inspiracje, a nawet zdradę, określano ich jako personifikację czystego zła. Atakowano sąsiednie narody, mniejszości i inne grupy ludzkie, uprzedmiotowiono kobiety. Zawłaszczano w sposób niegodny słowa sztandarowe polskiej wspólnoty narodowej, odmawiając prawa do nich tym, którzy myślą inaczej. Te i inne brutalne strategie można było znaleźć w oficjalnych wystąpieniach wielu doświadczonych polityków, decydujących o losach kraju.

Dehumanizacja przeciwnika w przemówieniu politycznym sformułowana w języku literackim nie jest mniej groźna niż emocjonalne, nawet wulgarne hasło wykrzyczane na marszu protestu. Choć wulgaryzmy nie pojawiały się w przemówieniach polityków w ostatniej kampanii, to także one wnoszą agresję do debaty publicznej, nawet  jeśli ukrywa się je pod gwiazdkami w mediach społecznościowych czy na transparencie.

Nie ma usprawiedliwienia dla brutalności, dehumanizacji przeciwników i szerzenia nienawiści. Przyszedł czas na racjonalną rozmowę, bo pilnie potrzebujemy działań, słów i symboli prowadzących do odbudowania zagrożonej wspólnoty.

7 listopada 2023 r.

Pożegnanie prof. Michała Głowińskiego

Z wielkim smutkiem żegnamy

prof. dr. hab. Michała Głowińskiego

wybitnego historyka i teoretyka literatury, członka Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN
w latach 2007–2022.

Rodzinie składamy wyrazy najszczerszego współczucia.

Pożegnanie red. Agnieszki Strzemińskiej

Zdjęcie: Sylwia Rudolf

Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość  o śmierci red. Agnieszki Strzemińskiej, członkini Rady Języka Polskiego.  Odeszła ceniona dziennikarka, propagatorka pięknej polszczyzny, przez ponad trzy dekady związana z Radiem Katowice. W swojej pracy niezwykle profesjonalna i rzetelna, ale też uważna na drugiego człowieka. Od lat z mikrofonem towarzyszyła wydarzeniom organizowanym i współorganizowanym przez Radę Języka Polskiego (Kongresowi Języka Polskiego, Forom Kultury Słowa, Ogólnopolskim Konkursom Ortograficznym DYKTANDO, gali Ambasadora Polszczyzny).

Niespełna dwa miesiące temu Radio Katowice opublikowało reportaż Jej autorstwa „Hospicjum znaczy miłość”, w którego zapowiedzi czytamy: „Świat jest piękny. Żyjemy pełnią życia i nie myślimy o sprawach ostatecznych. Dziś chcemy Państwa na chwilę zatrzymać, pokazać życie rownolegle …” – wiadomość o śmierci Agnieszki Strzemińskiej zatrzymała nas wszystkich. I trwamy w tym zatrzymaniu, nie dowierzając, że już nie zrealizujemy wspólnie żadnego projektu. A jej głos usłyszymy tylko z archiwalnych nagrań. 

Rodzinie i Bliskim składamy najszczersze wyrazy współczucia.
Rada Języka Polskiego